KPN is sinds 1998 eigenaar van XS4All. Begin dit jaar kondigde het bedrijf aan dat de naam XS4All op den duur gaat verdwijnen. Het telecommerk wil zich richten op hoofdmerk KPN. De circa 250.000 klanten en 250 werknemers zouden moeten overstappen naar KPN. Ondanks een ruim vijftigduizend maal getekende petitie tot behoud van XS4All4 en de oprichting van de actiegroep XS4All Moet Blijven, weigert het telecombedrijf het besluit terug te draaien.

Vandaar dat het personeel van XS4All nu dreigt een paardenmiddel in te roepen: het recht van enquête dat het sinds 2002 bezit. Vandaag is een lijvig juridisch stuk aan KPN gestuurd met de argumentatie. ,,Normaliter hebben alleen grootaandeelhouders of vakbonden dit recht, dus het is hoogst ongebruikelijk dat wij dit recht ook hebben”, vertelt Daan Willems, vice-voorzitter.

KPN krijgt van de or 30 dagen om de zelfstandigheid van XS4All te garanderen. Zo niet, dan volgt vrijwel zeker een gang naar de Ondernemingskamer. Deze bedrijvenrechter zou via een onafhankelijk onderzoek kunnen laten nagaan of er sprake is van wanbeleid. In vergaande gevallen kan zelfs de directie geschorst worden. Zo won de centrale ondernemingsraad van Eneco vorig jaar een veelbesproken zaak rond de toekomst van het energiebedrijf. Daarbij schorste de ondernemingskamer president-commissaris Edo van Assem en gelaste een onderzoek.

Volgens Willems is er alle reden om in actie te komen. ,,XS4All heeft een uniek geluid in de maatschappij. Onze betrokkenheid, onze aandacht voor privacy en veiligheid. Onze klanten waarderen ons. Zij dreigen weg te lopen als de naam wordt opgeheven.” Opheffen zou kapitaalvernietiging betekenen. ,,XS4All is altijd een goedlopend bedrijf geweest, het deed het beter dan KPN. Opheffen is niet slim, en er is geen reden voor. Er staat een financiële strop te wachten. Dat is niet in het belang van KPN.”

De or van XS4All beschuldigt KPN van jarenlang wanbeleid: de internetprovider heeft niet de noodzakelijke investeringen kunnen doen. XS4All is verder gemuilkorfd en mag niet meer zelfstandig spreken over zaken die het bedrijf aan het hart gaan. De woordvoering moet via KPN. ,,Bijvoorbeeld over de sleepwet en de bewaarplicht. Bovendien hebben we niet de ruimte gekregen om te innoveren. Daarom durven wij dit wanbeleid te noemen.”

Vraag is waarom de or niet eerder met het enquêterecht heeft gedreigd. Willems: ,,uiteraard hebben we zaken intern aangekaart, maar het enquêterecht is een zeer zwaar middel. Dat roep je niet lichtvaardig in. Nu kunnen we echter niet anders.” 

Momenteel is XS4All nog steeds grotendeels zelfstandig. Weliswaar wordt het pand bij Amsterdam Sloterdijk gedeeld met KPN, de kantoren zijn gescheiden. KPN’ers kunnen niet zomaar naar binnen. Ook de servers zijn losstaand. Wat KPN betreft, verandert dit dus allemaal en gaat XS4All geheel op in KPN. Per 1 augustus moeten de XS4All-afdelingen Commercie, Techniek & Operatie, Klantcontact en HR samengaan met die van KPN

Een concreet plan voor die integratie ligt er echter nog niet bij de or. Er is slechts een basisplan, waarover de ondernemingsraad van XS4All wettelijk adviesrecht heeft. ,,Daar zijn we momenteel mee bezig”, zegt vice-voorzitter Willems. Hij wil daar niet op vooruitlopen, maar zegt wel dat er veel bezwaren zijn.

KPN en dochter XS4All zeggen in een gezamenlijke verklaring dat ze de stap van de ondernemingsraad betreuren. Ze bestuderen de aankondiging en brengen ‘de eventuele implicaties ervan’ in kaart. De integratie van XS4All in KPN biedt ‘het beste toekomstperspectief’ voor klanten en medewerkers, ‘het is een solide plan dat commercieel, strategisch en financieel de meeste waarde toevoegt’.