Seksueel wangedrag, discriminatie en zelfmoord: bij deze grote gamebedrijven lijkt het goed mis

De gamemakers van de jaren negentig waanden zich rocksterren. Het bier vloeide rijkelijk op de werkvloer, porno tijdens werktijd was heel normaal, en ontwikkelaars van ergens in de twintig leefden vaak op kantoor.

Die cultuur heeft gevolgen gehad. Sinds 2018 komen steeds meer gamemakers naar buiten met schrijnende verhalen over discriminatie, ongewenste intimiteiten en erger.

Het is de grootste en oudste onafhankelijke game-uitgever ter wereld: Activision Blizzard. Ooit geboren uit de ontevredenheid van een aantal Atari-gamemakers, groeide het bedrijf in dertig jaar uit tot een gigant met een jaarlijkse omzet van rond de 7 miljard euro. Het fusiebedrijf dat ontstond uit Activision, Blizzard en mobiele gamemaker King heeft games als Call of Duty, World of WarCraft en Candy Crush in beheer.

Dat de staat Californië het bedrijf deze zomer aanklaagde om discriminatie en seksueel wangedrag, sloeg dan ook in als een bom. Volgens de aanklacht werden vrouwen ongewenst betast, trokken groepen dronken mannelijke medewerkers soms van kantoortje naar kantoortje om vrouwen lastig te vallen en werden vrouwen stelselmatig achtergesteld bij promoties. Eén vrouw pleegde zelfmoord, omdat zij regelmatig seksueel werd geïntimideerd.

Uit onderzoek van de Wall Street Journal bleek in november dat directeur Bobby Kotick afwist van het wangedrag - en het jarenlang in de doofpot heeft gestopt. Werknemers van Activision Blizzard hebben zich inmiddels verenigd in een vakbond, de ABK (Activision-Blizzard-King) Workers Alliance. Zij staakten de afgelopen maanden meermaals, meest recent om een groep gametesters die zomaar op staande voet werd ontslagen.

De zaak ligt momenteel nog bij de Californische rechter.

Het artikel ‘Inside the Culture of Sexism at Riot Games’ (‘De cultuur van seksisme bij Riot Games’) door gamesite Kotaku zorgde in 2018 voor veel oproer. Het kwam ongeveer een jaar nadat de doofpot voor seksueel wangedrag in Hollywood werd opengebroken in wat #MeToo is gaan heten. Voor het eerst werd een groot gamebedrijf zo uitvoerig doorgelicht op discriminatie en seksueel wangedrag.

Riot Games, bekend van de populaire game League of Legends en de recente Netflix-hit Arcane, had zich altijd geprofileerd als inclusief. Binnen de muren bleek het echter onmogelijk voor vrouwen om hogerop te komen. Werknemers werden ongewild blootgesteld aan porno op de werkvloer en leidinggevenden bleken lijsten bij te houden van de meest aantrekkelijke medewerksters. Riot Games besloot zich te bezinnen - volgens werknemers is de cultuur sinds 2018 verbeterd. 

De Department of Fair Employment and Housing (DFEH), dezelfde Californische instantie die ook Activision Blizzard aanklaagde, stelt echter dat  Riot Games niet hard genoeg aan zijn cultuur werkt. Zo moesten de honderd vrouwen waarmee Riot schikte beloven om DFEH niet te helpen bij hun onderzoek, wat illegaal is in Californië. Riot Games zou het proces om deze schikkingen te herzien expres vertragen.

Vrouwen trokken in juni van vorig jaar massaal naar sociale media om melding te doen van seksueel wangedrag bij gamebedrijven. Veel vingers wezen naar de Franse gamegigant Ubisoft, bekend van onder andere Assassin’s Creed. De Franse krant Libèration dook in de klachten en trof een giftige werkcultuur.

Zelfs hooggeplaatste Ubisoft-medewerkers bleken betrokken bij het wangedrag, zoals Maxime Beland en Serge Hascoët van het belangrijke redactieteam dat alle content overziet. Het ging niet alleen om ongewenste intimiteiten, maar ook andere vormen van intimidatie.

De afdeling HR van het bedrijf zou vooral worden ingezet om klachten in de doofpot te stoppen. Na de klachten vertrokken meerdere topmensen van Ubisoft, waaronder Hascoët en Beland, en werd er een Hoofd Diversiteit en een Hoofd Werkcultuur aangesteld.

De Franse vakbond Solidaires Informatique spande in 2021 een rechtszaak aan tegen Ubisoft. Volgens werknemers die in mei spraken met de Franse krant Le Télégramme is er nog altijd weinig veranderd binnen het bedrijf.

Seksueel wangedrag en discriminatie zijn geen geïsoleerde problemen bij specifieke gamebedrijven. Sinds 2018 komen er verhalen vrij over kleine én grote gamemakers op elk niveau van de industrie.

Gamecomponist Jeremy Soule van The Elder Scrolls-serie werd in 2019 beticht van verkrachting. De onafhankelijke ontwikkelaar Alec Holowka pleegde zelfmoord na verhalen dat hij schuldig zou zijn van seksuele intimidatie en emotionele manipulatie. Ook klaagde een vrouwelijke ex-werknemer van Sony PlayStation vorige maand haar voormalige werkgever aan om discriminatie op de werkvloer. Promotie zou voor vrouwen vrijwel onmogelijk zijn binnen het bedrijf.

Momenteel is zo’n 18,5 procent van alle werknemers in de game-industrie vrouw - veel minder dan het aandeel vrouwen onder gamers, wat rond de 40 procent ligt. Vermoedelijk zullen er meer zaken rond seksueel wangedrag volgen.