Videochatsite Omegle is razend populair bij kinderen en jongeren, maar niet altijd even onschuldig

Het platform Omegle is populairder dan ooit. In januari bezochten maar liefst 65 miljoen mensen de website, bijna dubbel zoveel als in dezelfde periode vorig jaar. Via de omstreden site kun je anoniem (video)chatten met wildvreemden. Het algoritme kiest voor jou een willekeurige persoon uit waarmee je een gesprek kan voeren. YouTubers en TikTokkers gebruiken Omegle bijvoorbeeld om in contact te komen met hun jonge volgers. Maar ook mensen met slechte bedoelingen vinden hun weg naar de site.

Met vreemden over koetjes en kalfjes praten lijkt misschien onschuldig. Maar dat is het zeker niet altijd. Journalisten van de Engelse nieuwszender BBC brachten twee uur door op Omegle om na te gaan of de site veilig is voor een jonger publiek. In dat interval koppelde het algoritme hen met maar liefst twaalf masturberende mannen, acht naakte mannen en zeven advertenties voor pornosites. Daarnaast troffen ze twee jongetjes aan die live masturbeerden voor het scherm. Een van hen gaf aan amper veertien jaar oud te zijn.

Het probleem met Omegle is dat iedereen zomaar gebruik kan maken van de videochatfunctie. Het platform bevat wel een leeftijdsrestrictie, maar dat kan je natuurlijk makkelijk omzeilen. Zo moet je in principe minstens 18 jaar oud zijn of 13 jaar met toestemming van je ouders om toegang te krijgen tot de site. Online liegen echter heel wat mensen over hun leeftijd en het enige wat je hoeft te doen, is aanvinken dat je 18 jaar of ouder bent. Maar daarmee weet Omegle natuurlijk nog altijd niet of je wel degelijk meerderjarig bent.

Ook pedagoge Marijke Bisschop waarschuwt voor de risico’s van het platform. ,,Er zitten inderdaad niet alleen maar mensen op met goede bedoelingen”, vertelt ze. ,,Sommigen sturen pornografisch materiaal door of maken misbruik van jonge kinderen. De website biedt ook geen opties voor ouderlijk toezicht aan. Maar gelukkig kan je als ouder wel een rol innemen om je kinderen bewust te maken van de gevaren online.”

Hoe je dat doet? Marijke raadt aan om een open gesprek te houden over het onderwerp met tieners vanaf 13 jaar. Zij zijn immers oud genoeg om erover te praten, maar tegelijk nog te jong soms om de gevaren ervan in te schatten. ,,Vraag bijvoorbeeld aan jonge tieners of ze de site kennen en kijk of ze hierop ingaan. Als dat het geval is, vraag dan wat ze doen op de site.”

,,Zorg ervoor dat het geen zware, bestraffende les wordt voor je kinderen en sta er ook zelf voor open om de diepere redenen te achterhalen waarom ze Omegle gebruiken. Je kan eens polsen naar wat ze er zo leuk aan vinden. Of misschien hebben ze wel al goede tips gekregen van vreemden. Wees met andere woorden een luisterend oor zonder meteen een oordeel te vellen. De website verbieden aan jongeren heeft sowieso geen zin, want dan gaan ze het juist wél opzoeken.”

En wat met kinderen jonger dan 13 jaar? ,,Dat is dan weer een ander verhaal”, zegt Marijke. “Kinderen van die leeftijd zijn te jong om Omegle te gebruiken. Als ouder kan je dan controleren welke websites je zoon of dochter bezoekt. Je kan ook om toestemming vragen of je even de zoekgeschiedenis mag checken. Hier gaat vaak de vraag van privacy mee gemoeid, maar als ouder heb je natuurlijk nog altijd een opvoedkundige rol. De website blokkeren is ook een optie.”

Hoe komt het nu dat jongeren zich aangetrokken voelen tot zulke sites, ondanks de vele risico’s? ,,Veel jongeren voelden zich eenzaam tijdens de pandemie”, vertelt Marijke. ,,Vooral tienermeisjes hadden het dit jaar heel moeilijk. Dan was Omegle een makkelijke toevlucht.”

Volgens de pedagoge schiet Omegle wel degelijk tekort in het beschermen van minderjarigen online. ,,En daar kan jammer genoeg niets aan gedaan worden”, legt ze uit. ,,De website offline halen heeft geen enkele zin. Want dan komt er de volgende dag weer een soortgelijk platform in de plaats. Zo gaat dat nu eenmaal in de online wereld. Daarom is het ook zo belangrijk om in gesprek te gaan met je kind of controle uit te voeren als ouder.”

Niet alleen ouders, maar ook de school kan een belangrijke rol spelen in die discussie over online veiligheid. ,,Scholen kunnen bijvoorbeeld voorlichtingsavonden organiseren voor ouders. Of ze kunnen het topic bespreken tijdens een ouderavond. Ook de leerlingen kunnen betrokken worden bij een les over de mogelijke gevaren die zich online afspelen.”

Is je minderjarig kind slachtoffer geworden van seksuele uitbuiting? Dan kan je altijd terecht bij de politie of bij Slachtofferhulp Nederland.