Dat blijkt uit de eerste data over de online aankopen met iDEAL. Afgelopen woensdag turfden Currence iDEAL en thuiswinkel.org 30 online transacties per seconde berekend over 14 winkeluren, 50 procent meer dan in 2019. Er werden alleen al op woensdag 1.520.000 bestellingen gedaan in Nederland voor een bedrag van 110 miljoen euro; op de woensdag voor Black Friday 2019 waren 950.000 online aankopen goed voor een bedrag van 78 miljoen euro. De omzet was 80 procent hoger dan op een normale woensdag. Het gaat daarbij puur om online aankopen, betalingen van bijvoorbeeld verkeersboetes en energierekeningen via iDEAL zijn eruit gefilterd. 

Van afgelopen zaterdag tot en met woensdag werd er in Nederland voor 460 miljoen euro online gekocht. Vorig jaar was dat 365 miljoen euro. De online aankopen met creditcards komen daar nog bij, die zijn doorgaans goed voor een aandeel van 13 procent. Aan geld geen gebrek, Nederlandse huishoudens hebben bijna 400 miljard euro spaargeld.

Het is nog niet duidelijk of er dit jaar veel meer wordt gekocht of dat de consumenten dit jaar de fysieke winkels mijden en vooral online vallen voor aanbiedingen. Pinbetalingen en contanten zitten niet in de cijfers.

Als er een duidelijke verschuiving is naar online is dat precies wat de branche al wekenlang hoopt. Winkeliers moeten er alles aan doen om te voorkomen dat het te druk wordt in de winkels. De richtlijn: 1 klant per 10 vierkante meter wordt streng gehandhaafd. Wordt het drukker dan moeten potentiële klanten buiten in de kou wachten en dat ziet geen enkele retailer graag. Online kan de drukte niet groot genoeg zijn.

,,We kunnen het ons niet permitteren dat het fout gaat. Retail ligt onder een vergrootglas’’, zegt Frederike van Urk van de Hema. De winkelketen hanteert de simpelste en meest gebruikte methode om mensen te tellen: een winkelmandje is verplicht. Als de mandjes op zijn mogen er geen mensen meer bij.

Corona is een van de redenen dat het al heel de week ‘black’ is en dat blijft met ‘Cyber Monday’ nog wel even zo. Met succes, zo lijkt het. ,,De eerste kale cijfers van iDEAL wijzen erop dat de aankopen voor Black Friday nu over veel meer dagen gespreid worden. Dat voorspelt dan geen sterke piek op Black Friday zelf’’, meldt Berend Jan Beugel van Currence iDEAL.

Coolblue bijvoorbeeld begon vorige week vrijdag al met Black Friday en de acties zijn elf dagen geldig; er is geen reden tot haast. Veel bestellingen worden afgehaald bij een Coolblue-winkel en bij drukte moeten klanten buiten wachten. ,,Onze winkels zijn zo zijn ingericht dat klanten er veilig kunnen winkelen en onze Coolblue’ers er veilig kunnen werken. Denk aan mondkapjes, plexiglas, maximum aantal bezoekers per winkel en contactloos betalen.’’

De Bijenkorf doet officieel niet aan Black Friday, maar strooit wel met Sint-aanbiedingen en kortingen tot 30 procent. Ook dat warenhuis vraagt klanten zoveel mogelijk online te bestellen. Klanten wordt gevraagd doordeweeks en alleen naar de winkel te komen. Wie gaat kan bovendien online zien hoe druk het in de winkel is en wat er wordt verwacht. Om rijen bij de kassa te voorkomen zijn er nieuwe snellere pinterminals geïnstalleerd. Bijenkorf wil maar 1 klant per 25 vierkante meter.

De grote drukte is vooral online, merkt vergelijkingssite Kieskeurig.nl. Het is drukker dan vorig jaar. Er wordt meer gekocht via de site, maar Kieskeurig.nl ziet ook een grotere groep mensen dan vorig jaar die afwacht. Zij denken dat op Black Friday zelf een nóg betere deal is te krijgen.

Het Zweedse betaalbedrijf Klarna ondervroeg in aanloop naar het koopjesfestijn duizend Nederlanders. Een stevige korting is een ongekende prikkel om tot aanschaf over te gaan. Volgens consumentenpsycholoog Patrick Wessels, die op verzoek van Klarna zijn licht laat schijnen op het koopgedrag, krijgen consumenten van het kopen van een product met korting een ‘winnaarsgevoel’, een gevoel ‘het systeem’ te slim af te zijn en het kunnen vertellen van een succesverhaal. ,,Als je hetzelfde product later in de dure decembermaand voor de normale prijs zou moeten kopen, voelt dit voor de consument als een gemiste kans.’’

Kitty Koelemeijer, hoogleraar marketing aan de Nyenrode Business Universiteit, noemt de opwinding van de jacht, het kuddegedrag van mensen en Hollandse zuinigheid ook factoren die psychologisch meewerken. ,,Als veel mensen in een rij staan voor een winkel, moet het wel goed zijn en volgen we elkaars gedrag. Daarnaast wordt het als een deugd gezien om zo min mogelijk voor iets te betalen.’’