En dan is het nu tijd voor het lijf: het lichaam maakt een knallende comeback tijdens Moving Futures

Of het nu op Tiktok is, in een televisieprogramma of op welke willekeurige plek dan ook: vernieuwende dans is er altijd en altijd in beweging volgens Jasper van Luijk, artistiek leider van Moving Futures. ,,Vernieuwingen dienen zich onophoudelijk aan. De toekomst is niet te stoppen. Ook al blijf je stilstaan, die toekomst gebéurt.” 

Wat deze dans volgens hem toegankelijk maakt, is dat iedereen een lichaam heeft. ,,En dus kan invoelen wat het lichaam van een danser ondergaat. In deze editie van het festival maken we een knallende ‘comeback van het lichaam’.”

Opgericht in 2013 is Moving Futures een festival dat negen steden in het land aandoet, waaronder Breda en Tilburg. In het festival zijn voorstellingen te zien van een nieuwe generatie choreografen, die verschillende media en stijlen in hun werk combineren. Vaak zijn het intense solovoorstellingen, die veel van de danser vergen. 

Een goed voorbeeld is Courtney May Robertson. Ze belichaamt de tweedeling tussen lijf en computer in The Woman Destroyed. Daarin laat ze haar bewegingen bepalen door instructies van een computer. ,,Verschillende thema’s komen bij elkaar”, zegt ze. „Controle, de zelfstandigheid van het lichaam en systemen. Het is een voorstelling waarin ik niet weet wat er gaat gebeuren.”

,,Elisa Batti, die verantwoordelijk is voor het geluid, heeft software ontwikkeld die mijn bewegingen bestuurt. Klanken uit haar computer zijn instructies voor bewegingen die ik uitvoer, voor plekken waar ik naartoe ga op het speelvlak. Ik moet reageren op wat ik hoor.” 

De geluiden worden bepaald door een algoritme. Ze weet nooit wat ze gaat horen en kan dus niet voorspellen wat ze moet doen. ,,Ik heb geen zeggenschap over mijn bewegingen, over mijn lichaam, terwijl ik in mijn werk liever alles onder controle heb. Daardoor voel ik me onzeker. Dat gevoel van onzekerheid onderga ik samen met het publiek. Het is iets wat iedereen kent uit de afgelopen periode waarin we ons steeds moesten instellen op nieuwe informatie, nieuwe regels. Die ervaring geef ik gestalte op het podium.”

Om nog een beetje vat te hebben op wat ze zelf kan doen, heeft ze rondom het onvoorspelbare middenstuk een omlijsting gecreëerd, waarin ze al haar bewegingen in de hand heeft. Een vaststaand begin en einde dat alles samenbindt. 

„Wat ik wil laten zien is een poging om overeind te blijven in ongunstige omstandigheden. Het is echt ongelofelijk moeilijk om onverstoorbaar te blijven en het ritme van mijn bewegingen af te stemmen op wat ik naar me toegeworpen krijg. Maar ik moet overtuigd blijven van mezelf, dóór blijven gaan. De pandemie heeft daar een nieuwe lading aan gegeven. Hoe ga je verder, terwijl alles om je heen een fucking mess is”, aldus Robertson, die in Tilburg ook een korte solo met een lange titel uitvoert.

In The Pleasure of Stepping off a Horse When It’s Moving at Full Speed gaat ze juist het gevecht aan met een systeem.

Nu we na twee jaar corona en lockdowns weer fysiek samenkomen, is het volgens Jasper van Luijk, artistiek leider van Moving Futures, meer dan ooit van belang om na te denken over onze lichamen in relatie tot die van anderen, en over het eigen lichaam als een geheel. „In beweging onderzoeken dansers en choreografen menselijke relaties en maatschappelijke fenomenen. Bewegende lichamen maken nieuwe perspectieven niet alleen zichtbaar en inzichtelijk, maar vooral ook invoelbaar.”

„Nooit eerder werkten zovelen van ons zo veel met ons hoofd en zo weinig met ons lichaam”, zegt hij. ,,We beoefenen toetsenbordballet alsof ons leven ervan afhangt. En met de versnelde digitalisering in de afgelopen jaren werd het belang van onze fysieke aanwezigheid nog eens ter discussie gesteld. Aan de andere kant zien we een opmars van een onomstootbaar geloof in ‘het kneedbare lichaam’ en de daarbij horende obsessies met sporten en gezond eten.”