Marathonpuzzel met een Tilburgs tintje, ideaal voor de kerstvakantie

,,Eerlijk gezegd vind ik onze versie interessanter dan de originele puzzel in The Guardian”, zegt Stan de Laat (57) over de quiz die in 1904 ontstond op het Britse King Williams College. ,,Die antwoorden zijn wat makkelijker te vinden, bij ons moet je eerst nog een vertaalslag maken.”

Het gaat om een cryptische prijsvraag met honderdvijftig vragen in vijftien rubrieken, waarvan de antwoorden op internet of in boeken te vinden zijn. ,,Creatief zoeken op meerdere manieren”, zegt De Laat. Het motto van de puzzel is dan ook dat je niet alles hoeft te weten, als je maar weet waar je zoeken moet.

De marathonpuzzel behelst crypto-, multimedia- en plaatjesrubrieken en op het eerste oog is niet te zien waar een rubriek over gaat. ,,Het uitpluizen waar een rubriek over gaat noemen we kraken”, zegt De Laat. ,,Dat is het vinden van de sleutel.”

Zoals in de editie van vorig jaar, toen een volledige rubriek over Estland ging en die werd aangeduid als het land onder het grote ei, wat verwees naar het hoogste punt van het land, Suur Munamägi (Grote Eiberg). Als dat eenmaal geraden was, waren de tien vragen in de rubriek al een stuk eenvoudiger op te lossen.

De quiz landde in 1986 in Nederland en werd na eerst in HP/De Tijd te hebben gestaan tot 2012 gepubliceerd door dagblad Trouw. ,,Daar zijn wij op doorgegaan, omdat er veel teleurgestelde puzzelaars waren. Het voordeel aan internet is dat we ook filmpjes en geluidsfragmenten kunnen gebruiken.”

De Laat maakt de quiz samen met Emma Moraal en Sylvia Sebregts, die hij kent van een forum waarop hints over de quiz in Trouw werden uitgewisseld. ,,We leren er zelf ook veel van. Als een van ons een vraag bedenkt, wordt die eerst op de andere twee getest.” De voorbereidingen voor de puzzel zijn niet mals. ,,Daar zijn we het hele jaar mee bezig. Als de ene puzzel klaar is, beginnen we aan de volgende. Een paar keer per week wisselen we via Skype ideeën uit.”

Voor de fervente puzzelaar een mooie manier om de kerstvakantie door te brengen. Zelf is De Laat dan ook druk in de weer. ,,Dan doe ik mee aan een cryptische puzzel die de werkgever van een van mijn medemakers organiseert.”

De marathonpuzzel is te vinden op www.jasperscryptogrammensite.nl. Tot 10 januari hebben deelnemers de tijd om antwoorden in te sturen.