Kantoor en ruimte voor de wijk in Culemborgse watertoren

De nieuwe eigenaar zegt al jaren een band te hebben met de toren en de wijk. ,,Onze zoon Koen zat op school bij O.R.S. Lek en Linge, even verderop, en speelde daar veel. Ik ben blij dat we nu de kans krijgen om de watertoren te behouden voor de samenleving.''

Van der Veer (63) verkocht enkele jaren geleden zijn succesvolle bedrijf Van der Veer Designers in Geldermalsen. Daar werkte hij onder meer 25 jaar samen met fietsengigant Gazelle. ,,Ik ontwerp nog steeds, maar ik heb ook de vrijheid om andere projecten te doen.'' Hij verbouwde zelf al drie huizen voor hij zich op zijn eerste externe project stortte. Een voormalig schooltje in Enspijk is omgebouwd tot drie woningen en een gemeenschapsruimte. En in Nijmegen was hij met zoon Edo actief in de Honigfabriek.

,,Deze toren is een extra uitdaging. In oude staat terugbrengen kost een vermogen, zo is jaren geleden al berekend, en zal altijd een droom blijven. Wel willen we een vervanging voor de huidige stalen kap vinden, waarmee we recht doen aan het verleden en de architectuur. Tegelijk moet er ook woonruimte in komen voor mijn zoon Koen en zijn partner. Uiteraard moet het ook betaalbaar zijn. Om een idee te geven: een steiger tegen de toren kost 40.000 euro. We gaan nu met de wijk en de gemeente verder in overleg.''

Met het passeren van de verkoopakte op 30 mei kwam een einde aan een proces dat zich decennia voortsleepte. Al in 1994 stond eigenaar Waterleiding Maatschappij Gelderland, de voorloper van waterbedrijf Vitens, voor het dilemma: verkopen, restaureren of slopen. Sloop werd binnen een jaar van het lijstje opties geschrapt, het gebouw werd gemeentelijk monument. Maar daarmee kwam allerminst een oplossing in zicht. In 2003, rond het waterwingebied was inmiddels de duurzame wijk Lanxmeer verrezen, kondigde Vitens een prijsvraag aan: wie de meest originele en bij de omgeving passende bestemming bedacht, kon het complex voor een habbekrats kopen.

Een van de voorwaarden was wel de restauratieverplichting. Het 35 meter hoge door architecten Visser en Smit ontworpen bouwwerk is in de jaren 70 voorzien van een stalen mantel. Niet omdat het zo mooi stond, maar het was goedkoper dan de afbrokkelende stenen constructie te herstellen. De prijsvraag kwam er niet. In 2004 meldde Vitens dat een dergelijke constructie juridisch maar moeilijk bleek dicht te timmeren. Vanaf 2010 gingen bewoners van de wijk Lanxmeer zich actief met de bestemming van 'hun' toren bemoeien. Stichting Watertoren Culemborg start in 2014 brainstormsessies over de nieuwe bestemming en organiseert beklimmingen om de bevolking het gevoel te geven dat de toren van iedereen is.

In 2017 gaat eindelijk de verkoopprocedure van start. Stichting Linawijs, die onderwijs en zorg combineert voor kinderen met autisme, noemde onlangs in de lokale krant de toren als gedroomde plek. Duidelijk te vroeg gepiekt. Het ging niet door want de stichting kon de kosten niet opbrengen Peter van der Veer heeft tot op het laatst de publiciteit gemeden. Stichting Watertoren is tevreden. ,,Ze zitten er goed in en willen ook samen met de wijk een ruimte creëren'', zegt voorzitter Arjen Schamhart.

Ook de gemeente Culemborg is positief: ,,Het is fijn dat het verkocht is en de toren een functie krijgt en behouden blijft voor de stad'', meldt woordvoerster Mireille Giesendorf.