'Legende' Betje Boerhave is een hersenspinsel
Het Utrechtse kruideniersvrouwtje Betje Boerhave heeft nooit bestaan. Utrechter Jim Terlingen heeft de mythe van Jan Veenhoven, in 1974 bedenker en oprichter van het kleine kruideniersmuseum aan het Hoogt, keihard ontkracht. Hij heeft uitgezocht dat Betje eigenlijk Elisabeth Veenhoven-Boerhave heet en waarschijnlijk Utrecht nooit heeft gezien.
Terlingen vindt het opmerkelijk dat de mythe rond het kruideniersvrouwtje, dat volgens de overlevering leefde in de 19e eeuw, zo lang stand heeft kunnen houden. In 1974 opende de vrouw van toenmalig wethouder Kieboom het kruideniersmuseum. Toen vertelde ze volgens Terlingen al dat er op die plek nooit een kruidenier gezeten zou hebben, zo hadden de ambtenaren onderzocht. ,,En niemand pikte het op", verbaast Terlingen zich hierover. ,,Waarom niet? Het is mij een volstrekt raadsel.''
Hersenspinsel
Negen jaar later doet Veenhoven in het boek 'Tekst en Uitleg' een bekentenis. Betje Boerhave is een hersenspinsel, een verzinsel om het museum meer verhaal te geven. ,,Weer pikt niemand het op", verbaast Terlingen zich. Is de waarheid omwille van het verhaal rondom het kruideniersmuseum weggemoffeld? Terlingen kan het niet meer achterhalen.
Was Veenhoven dan een genius door Betje Boerhave te scheppen? Veenhoven schreef de dagboeken die Betje zou hebben nagelaten zelf, zegt Terlingen. ,,Hij verzon een spannend verhaal dat deze dagboeken tevoorschijn kwamen van onder de vloer van het huidige museum." Allemaal lariekoek, volgens Terlingen. Alles verzonnen. ,,Met zijn eigen familie uit Veendam als voorbeeld.''
Bevolkingsregister
Terlingen deed zelf nog eens uitgebreid onderzoek naar het bestaan van Betje Boerhave. In het Utrechtse bevolkingsregister komt in ieder geval geen Betje Boerhave-Cramer voor.
Je kunt het vergelijken met Sinterklaas. Dat vieren we ook nog steeds
Is het erg? Dat vraagt ook Terlingen zich af. ,,Dat de dagboekjes in het museum nog als authentieke dagboekjes van Betje Boerhave worden verkocht, dat vind ik erg. Verder kun je het ook met Sinterklaas vergelijken. Iedereen weet dat hij niet heeft bestaan. En toch vieren we nog steeds Sinterklaas.'' Datzelfde geldt volgens hem voor Betje Boerhave. ,,Is het romantiek? Iedereen mag er over denken wat ie wil.''
Het is volgens Terlingen maar goed dat het bij een museum is gebleven en er
geen straat of plein naar haar is vernoemd. Dat zou wat lastiger op te lossen zijn geweest.
Geen nieuws
Frits Kockelman van het kruideniersmuseum valt beslist niet van zijn stoel bij het horen van het nieuws. Eigenlijk is het voor hem helemaal geen nieuws. ,,Die verhalen gaan al heel erg lang. Is het erg dat ze niet heeft bestaan? Daar kun je lang over discussiëren. Betje Boerhave is dan misschien verzonnen. Het verhaal dat het museum vertelt over levensmiddelendistributie door de jaren heen, is zeker niet verzonnen.''
In het museum zullen de dagboekjes gewoon verkocht blijven worden. ,,Je moet ze zien als romannetjes. Alles wat in de dagboeken wordt geschreven over de kruidenierswinkel, dat klopt wel. Daar heeft Veenhoven vervolgens een romantisch verhaal omheen geschreven.'' Niks mis mee, volgens Kockelman.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUMColumn
‘Zetten we de veiligheid van kwetsbare vrouwen nou écht op het spel voor die halvegaren van Jezus Leeft?’
Dat Jezus ooit daadwerkelijk heeft geleefd, is op geen enkele manier objectief vast te stellen. De eerste historische bronnen die naar Jezus verwijzen, zijn bijna een eeuw na zijn vermeende dood gepubliceerd en in de loop der eeuwen vervalst. Historici nemen aan dat hij heeft geleefd, omdat de opkomst van het christendom anders niet is te verklaren. -
Wat is het bestbetaalde beroep van Nederland?
,,Ik ga datgene studeren waarmee ik het meeste geld kan verdienen’’, zei een vriendje van het kind van Peter Olsthoorn, journalist voor Intermediair. Maar in welke beroepsgroepen zijn de salarissen het hoogst, zowel in Nederland als in andere landen? Peter zocht het uit. -
met video
Nieuwe challenge: Utrechtse grachtenmuur ‘beklimmen’ als een ninja (zonder het water aan te raken)
Niet in een bootje of op een supboard, maar de gracht beklimmen met je blote handen. In de Utrecht Water Challenge banen freerunners zich als een soort klauterende apen een weg over de Utrechtse grachten. Zónder het water aan te raken. -
Politie pakt vier mannen op voor heling en diefstal dankzij trackingssoftware van de melder
Aan de Amsterdamsestraatweg heeft de politie donderdagmiddag vier mensen kunnen aanhouden doordat een slachtoffer van diefstal zijn telefoon kon traceren. -
Zo weet je of de airco van je auto aan onderhoud toe is
De airconditioning in je auto draait bij deze zomerse temperaturen overuren en is daardoor eerder toe aan onderhoud. Maar hoe weet je precies wanneer het tijd is om je airco bij te laten vullen?
-
Veel te hard met de boot? Hier worden de meeste boetes voor overtredingen op het water uitgedeeld
Stichtse Vecht is in de provincie Utrecht koploper in boetes op het water. Vorig jaar deelden handhavers 28 bekeuringen uit. -
PREMIUM
Nationaal watertekort: ‘Je hoeft niet je hele tuin te sproeien om je tuin te redden’
Door de aanhoudende droogte heeft Nederland officieel een watertekort. We moeten dus zuiniger omgaan met ons drinkwater. Maar we willen niet dat onze tuinplanten bij bosjes neervallen omdat het zo droog is. Toch hoef je niet elke avond met de tuinslang, gieter of sproeier in de weer, zeggen deskundigen. ,,Dan ben je vooral bezig je tuin in leven te houden. Maar dat hoort Moeder Natuur zelf te doen.’’ -
dossier
Lees hier alles over FC Utrecht!
In samenwerking met indebuurt Utrecht