Ouderwets loten voor middelbare scholen in Utrecht: ‘Dit is een serieuze zaak en de minst pijnlijke optie’

Met plastic doosjes vol nauwkeurig uitgeknipte namen op tafel klinkt om 09.03 uur de eerste meisjesnaam door het lokaal. Gevolgd door nog vier meidennamen binnen een minuut, voordat de eerste jongensnaam klinkt. ,,Is het tempo goed zo?” vraagt notaris Joost. Het zijn de eersten die in een grote grijze pot op tafel verdwijnen, de eersten ook die zonder dat ze het nog weten komend schooljaar welkom zijn op de school van hun keuze: de vmbo-t afdeling van de populaire nieuwe Academie Tien in Leidsche Rijn.

Nog eens 845 namen gaan vandaag klinken in de ruimte, waar onder meer rector Albert Wijnsma van Academie Tien meeluistert. Zijn uitdijende school doet dit jaar voor het eerst mee aan de loting, omdat dit jaar op de vmbo-t afdeling maar plek is voor grofweg twee op de drie inschrijvers. Voor hem ligt een namenlijst, die hij zojuist uitgebreid heeft bekeken, voordat de loting begon. ,,Daar zitten opvallende namen tussen”, zegt hij met een lach. ,,Zo zijn de leerlingen voor mij meer dan een nummer.”

Want wie niet beter zou weten, zou denken dat hier aan de  Van Lieflandlaan in Tuindorp een bingo aan de gang is: eerst klinkt een nummer, daarna pas de naam van de leerling, gevolgd door het droppen van de naamkaart in de grote pot. Voorheen was die pot erg kleurrijk en uitbundig, dit jaar is die bewust grijs. Want wat hier vandaag gebeurt is ‘een serieuze zaak’, benadrukken betrokkenen.

,,Nee, dit is geen leuke dag. Want je hoopt dat je nooit hoeft te loten”, zegt Leon de Wit, voorzitter van het bestuurlijk overleg ‘Naar Het VO’. Niet minder dan 851 leerlingen zitten vandaag in spanning voor een heel belangrijk moment voor hun toekomst. En grofweg 250 van hen krijgen te horen dat de school waar zij zo op hoopten voor hen komend schooljaar geen optie is, vanwege het grote aantal inschrijvingen.

,,Mensen kiezen vaak traditioneel, hebben vaak al jaren van tevoren bepaald waar hun kinderen naar de middelbare school gaan. Als dat dan niet kan, zorgt dat voor grote teleurstelling”, weet De Wit, die al voor het tiende jaar betrokken is bij de loting. ,,Maar wij denken met dit systeem wel de minst pijnlijke variant te hebben gekozen.”

Want een kleine drieduizend leerlingen blijft voor deze loting buiten schot. Zij zijn direct geplaatst. In Amsterdam doet iedereen mee in de grote lotingpot en zit dus ook iedereen in spanning. Daar is in Utrecht bewust niet voor gekozen. Naast de de vmbo-t afdeling van Academie Tien, loten vandaag daardoor verder alleen de immer populaire scholen Gerrit Rietveld College en Amadeus Lyceum mee.

En dat gebeurt bewust op een zo transparant mogelijke manier en volgens alle daarvoor geldende regels. Mede om te voorkomen dat de loting leidt tot allerlei bezwaren of mogelijk zelfs rechtszaken, omdat die nu op voorhand al zo goed als kansloos zijn. Maar dat betekent niet dat de loting geen scheve gezichten en vervelende gesprekken oplevert, nadat de uitslag later vandaag bekend is gemaakt.

Ondertussen blijven in het lokaal de nummers klinken en groeit de stapel leerlingen die zeker is van hun zo vurig gewenste onderwijsplek. ,,Wij weten zeker dat met deze uitslag niet gerommeld is, daar zijn we bij een digitale loting niet van overtuigd”, zegt bestuurswoordvoerder Bram Donkers. Aangevuld door Leon de Wit: ,,Ja, de kans dat we volgend jaar weer zo loten is groot, gelet op de capaciteit van sommige scholen. Al blijft populariteit onvoorspelbaar.”