De paaitrek van de beekprik weer waargenomen

„Ik had vorige week donderdag een zoommeeting in wat wij hier de vispassage noemen. Deze ruimte ligt laag en naast de doorgang in de Dommel waar je, door het raam, de stroomopwaarts zwemmende vissen kunt zien. Ik gaf mijn gasten net een virtuele rondleiding toen ik honderden beekprikken voorbij zag komen.” 

Martin Hermans, molenaar en eigenaar van energie- en conferentiecentrum De Volmolen, stond op dat moment als aan de grond genageld. „Gebiologeerd heb ik een tijdje staan kijken naar de vissen, die massaal stroomopwaarts trokken. Waterschap de Dommel heeft destijds bij de opbouw van de molen, die in 1995 door brand was verwoest, een extra bypass gemaakt en een vistrap onder de molengebouwen gerealiseerd. Hierdoor kunnen de vissen het hoogteverschil van anderhalve meter bij de molen overbruggen. Beekprikken heb ik nog nooit voorbij zien komen en de doortocht duurde wel even. Ik heb er gelukkig unieke beelden van kunnen maken.” 

Hermans zocht contact met Mark Scheepens, ecoloog bij Waterschap de Dommel en ook hij was enthousiast: „De beekprik is een Nederlandse zoetwatervissoort die maar zeer zelden wordt waargenomen. Als indicatorsoort staat deze ‘prik’ volop in de belangstelling, maar er is weinig bekend over zijn paaitrek en beeldmateriaal is daar al helemaal niet van.” 

Het kaakloze rondbekje heeft wel wat weg van een paling. Bijna 90 procent van de in Nederland voorkomende trekvissoorten, waarvan de beekprik er eentje is, is de afgelopen decennia (vrijwel) verdwenen. De vis is een goede graadmeter voor schoon, helder en zuurstofrijk stromend water. Door vervuiling van de beken, maar ook door de droogte van de laatste jaren, was de vissoort in nog maar een paar Brabantse beekjes te bekennen. Het enthousiasme van de ontdekking is dus te begrijpen. 

Hermans: „Het bestaan van beekprikken is heel onalledaags: de larven leven ingegraven in grindbakken in de beekbodem en blijven daar tot wel zes jaar. Vervolgens metamorfoseren ze naar volwassenheid en gaan ze op zoek naar bovenstrooms gelegen paaigebieden. Ze paaien eenmalig en sterven kort daarna door uitputting.” 

De paaitrek van vissen is erop gericht om in een gebied te komen waar de natuurlijke omstandigheden gunstig zijn voor de ontwikkeling van eieren en larven. Scheepens: „Aan de Keersop, een zijbeek van de Dommel, worden werkzaamheden uitgevoerd om de beek en het beekdal een meer natuurlijk karakter te geven. De Keersop heeft nog een bijzondere karakteristieke biodiversiteit, maar die staat zeker de laatste jaren door de droogte zwaar onder druk. Daarom worden er vooral maatregelen genomen die er voor zorgen dat het water langer in het gebied vast gehouden wordt.”

Hermans hoopt dat de ontdekking van de paaitrek van de beekprik, op deze plek, bijdraagt aan een grotere bekendheid van vismigratie en van het belang van een vistrap in het bijzonder: „Ik wil geïnteresseerden er graag over vertellen.”