Kunstproject voor kinderen in 't Oude Slot: zandkrullen op de vloer, is dat kunst?

In een vloeiende beweging maakt Esmée Teeuw (19) met een handvol schelpenzand een decoratieve figuur op de plavuizenvloer in zaal Den Herd van Museum ’t Oude Slot in Veldhoven. Meer dan een eeuw geleden deden jonge boerendochters hetzelfde. Met sierlijke zandfiguren wilden ze indruk maken op huisgenoten, gasten en vrijers. 

Maar daar is het de jonge Bladelse niet om te doen. Ze volgt de opleiding docent Beeldende Kunst en Vormgeving aan de Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg. De tweedejaars student klopte voor haar stage aan bij directeur Hans Sonnemans van Museum ’t Oude Slot. ,,Het is de bedoeling dat ik een kunsteducatief product ontwikkel. Gaandeweg ontstond het idee om iets met Kempische zandtekeningen te doen. Ik kende het nog niet, maar ik heb me erin verdiept.” 

Ze ging op zoek naar bronnen die over zandtekeningen in de Kempen gaan. Ook maakte ze een koppeling met andere culturen waarin ook dit soort tekeningen worden gemaakt maar met andere materialen.

Het product is bedoeld voor kinderen in de basisschoolleeftijd. ,,Het plan was om hier schoolklassen uit te nodigen, maar dat gaat nu nog niet. In een museum mogen kinderen meestal niets doen, behalve luisteren. Mijn product maak ik daarom interactief. Eerst wil ik de kinderen informatie geven over zandkunst. Daarvoor heb ik een poster ontwikkeld met flapjes. Door het omhooghalen daarvan krijgen de kinderen meer informatie. Ik verwacht dat hierdoor de kennis beter blijft hangen. Daarna mogen ze natuurlijk zelf met zand aan de slag.”

Den Herd, ook beschikbaar als trouwzaal, leent zich volgens Teeuw perfect voor de Kempische zandtekening. ,,De kleuren rood, zwart en wit komen hier terug. De combinatie van een zwarte plint, de rode tegel en het witte zand zag je vroeger ook.”

De oude volkskunst werd vroeger van generatie op generatie doorgegeven. Teeuw heeft zelf inmiddels al flink geoefend. ,,Ik ben begonnen met losse figuren. Het is de kunst om het tot één geheel te maken met vloeiende lijnen.” De decoratieve zandkrullen en -spiralen kunnen vanuit de hand, een potje met tuit of een papieren puntzak worden gemaakt. De Bladelse geeft de voorkeur aan de hand. ,,Dat geeft een levendigere lijn die ik beter vind passen bij volkskunst.”

Met haar product wil ze de jeugd ook iets meegeven. ,,Bijna alles wat een professioneel kunstenaar maakt, wordt kunst genoemd. Daarover wil ik het ook met de kinderen hebben. Het is niet vanzelfsprekend dat wat een kunstenaar maakt, ook echt kunst is. De Kempische zandkunst werd met veel aandacht voor detail gemaakt. Dat vind ik waardevoller dan bijvoorbeeld een banaan tegen een muur om een punt te maken.”

Hans Sonnemans is in zijn nopjes met het werk van de stagiaire. ,,We hebben hier een grote collectie oude volksprenten. Volksprenten vormen de beeldcultuur van vroeger. Mensen schaften de prenten aan om hun huis te versieren. Het project van Esmée zie ik als een afgeleide van onze volksprenten.”