,,Een gigantisch avontuur.” Zo noemen Frie van Hulten en Rinus Zebregts het project in Oudheusden waar energiecoöperatie Energiek Heusden middenin zit. Nu kunnen avonturen goed, maar ook slecht aflopen. Dat weten ze bij Energiek Heusden ook wel. De voorzitter en secretaris zijn in elk geval overtuigd van een positieve afloop. Niet alleen omdat ze alle vertrouwen hebben in de grondeigenaar en in ontwikkelaar Sunvest, ook omdat er in hun ogen een goede overeenkomst ligt. 

Gezamenlijke inkoop, besparingsacties, informatie verstrekken, kleine projecten met zonnepanelen. Dat soort praktische ondersteuning aan inwoners en bedrijven biedt Energiek Heusden tot nu toe. Het zijn de korte-termijndoelen. Maar de ambities reiken verder, veel verder. De energiecoöperatie (nu zo'n 300 leden) doet er alles aan om de inwoners betrokken te houden bij grootschalige opwekking van duurzame energie, via zon en wind. 

Van Hulten: ,,We hopen op den duur op duizenden leden. Want doe je niets, dan gaan de grote bedrijven hun rol pakken, worden ze eigenaar van wind- en zonneparken en verkopen ze de opgewekte stroom aan wie ze willen. Terwijl het geld juist naar de lokale samenleving moet.”

De taak die voor Energiek Heusden is weggelegd: zorgen dat bij alle grote energieprojecten inwoners 50 procent zeggenschap hebben, en dat sprake is van 50 procent lokaal eigendom. Eisen die de gemeente Heusden, die nauw met Energiek samenwerkt, stelt aan projecten voor zonnevelden. Want niet de snelle jongens, maar de lokale samenleving moet profiteren.

Al die doelstellingen moeten nu ook concreet worden in de plannen om aan de Polderweg in Oudheusden een zonneveld van twintig hectare aan te leggen. 70.000 tot 75.000 panelen, goed voor de elektriciteit voor zo'n 10.000 huishoudens. 

De lokale grondeigenaar verpacht zijn grond. Ontwikkelaar Sunvest en Energiek Heusden krijgen beide gelijke zeggenschap, delen de winsten, maar staan ook beide aan de lat voor de investeringen. ,,We gaan uit van zo'n 17 miljoen euro aan kosten. Negentig procent loopt via leningen bij de bank. Daarmee schiet er voor Sunvest en ons samen zo'n 1,7 miljoen over om zelf bij te dragen, voor Energiek dus acht tot negen ton.”

Energiek denkt dat geld bijeen te kunnen krijgen via vooral obligatieleningen bij inwoners van Heusden. ,,Waarbij we liever honderd kleine investeerders hebben dan een paar grote. Dat is goed voor het draagvlak.”

Het vinden van de acht à negen ton is volgens Van Hulten en Zebregts ‘geen fluitje van een cent'. ,,Velen zijn nodig, maar het is een goede investering met weinig risico's en een aardig rendement van zo'n 3,5 tot 4 procent.”

Zo'n rendement is leuk voor de individuele Heusdenaar die er geld in steekt. Maar hoe profiteert de samenleving als geheel? Dat gaat via een Omgevingsfonds voor Oudheusden en een Duurzaamheidsfonds voor heel de gemeente. Normaal gesproken zijn de investeringen na vijftien jaar afgelost, mede dankzij de gegarandeerde SDE+-subsidie. Na die vijftien jaar zou het rendement, globaal gesproken, dan voor de helft naar Sunvest gaan en voor de helft naar de fondsen. 

Wordt dat dus vijftien jaar wachten voordat de hele gemeenschap profiteert? Nee, in geval van Oudheusden niet. Met de drie partijen is een manier gevonden om de eerste tijd, jaarlijks zo'n 25.000 tot 30.000 euro in die fondsen te stoppen. Dat wordt later weer verrekend.

Wat er met het geld uit die fondsen gebeurt? Vrijwel zeker gaan aparte stichtingen daarover beslissen, al dan niet in samenspraak met bijvoorbeeld Buurt Bestuurt en de gemeente Heusden. Veel moet nog uitgewerkt worden. Zebregts: ,,Maar de besteding van het geld moet wel iets te maken hebben met duurzaamheid. Het gaat niet om spiegeltjes en kraaltjes.”

Energiek heeft de afgelopen tijd nooit het gevoel gehad dat het project ‘te groot’ is. Ook al lijkt het soms ‘te mooi om waar te zijn'. ,,De onderhandelingen waren echt niet in een uurtje afgerond. En hoewel we zelf de nodige kennis en ervaring in huis hebben, hebben we waar nodig hulp van professionals ingeroepen. Veel is al geregeld, maar er moet ook nog het een en ander gebeuren.”

Grote vraag is bijvoorbeeld of Enexis voldoende capaciteit heeft om de opgewekte elektriciteit af te nemen. Als dat zo is, kan het zonneveld er in 2023/2024 liggen, voor maximaal 25 jaar. Van Hulten: ,,We hopen dat dit project ons goed op de kaart zet. Als er eenmaal een zonneveld ligt en er is geld beschikbaar voor de samenleving, dan kunnen we iets laten zien.”

Met extra leden en straks een goed functionerend zonneveld waarvan ‘heel Heusden’ profiteert, houden de ambities voor Energiek Heusden nog niet op. ,,We willen het liefst de hier opgewekte stroom zelf inkopen en beschikbaar maken voor inwoners en bedrijven, via een soort ‘eigen’ energiebedrijf. Maar dan zijn we wel even verder.”

De samenwerking binnen het project voor een zonneveld van zes hectare langs de Mariëndonkstraat in Elshout, verdeeld over twee locaties, is minder intensief dan die in Oudheusden. Energiek Heusden heeft daar nog geen samenwerkingsovereenkomst gesloten, wel is wel in gesprek.