In 2015 krijgt Bart Beaard tijdens een verjaardagsfeestje een brief, gedateerd uit 1943. Misschien kun je er als heemkundige wat mee? De Drunenaar is zo’n type dat wil weten wat voor verhaal erachter zit. Het is, zo zegt Beaard, het meeste bijzondere die hij heeft neergepend voor zijn boek Historisch Heusden in 100 verhalen. Gisteren werd het in het Drunense partycentrum De Remise gepresenteerd.

De brief is niet gesigneerd, maar de aanhef – gericht aan de pleegouders – verraadt al dat het is opgesteld door Henk Romeijn. Een clandestien schrijven, vanuit de strafgevangenis in Arnhem. De teneur: de pas 22-jarige Henk Romeijn neemt afscheid, weet dat hij zal worden gefusilleerd.

Op 8 juli 1943 pleegt hij een aanslag op Anton van Dijk, commissaris van politie te Nijmegen, een fanatiek jager op Joden. Hij raakt zwaar gewond, overlijdt op 31 augustus. Beaard: “Een paar straten verderop stond een fiets klaar om mee te vluchten. Maar omwonenden denken dat hij die weg wil halen. Ze sluiten hem in, dragen hem over aan de politie.”

Bij Romeijn, in 1921 geboren in Rotterdam en zes jaar later in Drunen opgenomen in het gezin van Hannes en Kee van Loon als pleegkind, vindt de politie een zakboekje. ,,Daarin stonden de namen van Marcel en Harrie Verwiel, zonen van Arnold Verwiel. Die was leider was van het Distributiekantoor in Waalwijk. Romeijn werkte met Harrie Verwiel op het agentschap van het Distributiekantoor in Drunen. Marcel had samen met Henk Romeijn en Hendrik van Iersel, ook een medewerker van het kantoor in Waalwijk, die aanslag willen plegen. Maar bij het verkennen waren ze nog niet zeker van hun zaak en wilden Hendrik en Marcel het uitstellen. Henk niet, dus deed hij het in zijn eentje.”

Op 5 april 1944 wordt Henk Romeijn gefusilleerd. ,,Waar, dat weten we nog steeds niet. Ook is zijn lichaam nooit gevonden.” Beaard heeft het wel proberen te achterhalen. ,,Met een DNA-test. Henk had twee halfbroers, Bob en William. Ook dat is bij toeval ontdekt. Bij Bob is wangslijm afgenomen en dat is door de databank gegaan van de Werkgroep Vermiste Personen Tweede Wereldoorlog. Dat leverde niks op.”

Op 27 maart 1944 veroordeelt het SS- und Polizeigericht Den Haag Henk Romeijn tot de doodstraf. ,,Dat is laat. Wat is er in die tussentijd, gevangen gezeten in Kamp Vught, gebeurd? Hij leed aan tuberculose, verbleef in 1942 in het sanatorium Kalorama in Beek-Ubbergen bij Nijmegen. Daar kwam hij contact met CS-6, een Amsterdamse verzetsgroep, die ook voor het wapen zorgde. Wie weet hebben de Duitsers allerlei medische experimenten met hem uitgehaald. Maar van het medisch dossier is niets meer teruggevonden. De bezetter kon niet alleen uitstekend archiveren, maar het ook wegmoffelen.”

Daar hoort Beaard dat Henk en Jan elkaar kenden vanuit het sanatorium. ,,Ook dat vader Gerard van Kerkhof zo veel mogelijk de opdracht traineerde van zijn superieur Anton van Dijk om het buitengebied van Nijmegen naar Joden uit te kammen. Er was dus een vertrouwensbasis tussen Gerard en Henk. Henk, zo vertelde Jan, had zijn vader verteld dat hij een aanslag zou plegen op Van Dijk. Daar waren zij enorm van geschrokken. Vooral was er de angst dat de relatie tussen Van Kerkhof en Romeijn bekend zou worden als hij gepakt zou worden.”

Is Henk Romeijn een verzetsheld? “Ja”, zegt Beaard. “Maar wel met kanttekeningen. Henk was vol bravoure, impulsief, roekeloos. Hij had die aanslag slecht voorbereid – zo’n boekje op zak is heel erg nonchalant. Daarmee heeft hij anderen in gevaar gebracht.”

Historisch Heusden in 100 verhalen is à €25 te koop o.a. bij Boekhandel Sikkers in Drunen.