Marcel Sanders van leidekkersbedrijf Van de Kimmenade BV vervangt de leien van de St. Jan Geboortekerk in Vlijmen. © Roel van der Aa

Kerk in de steigers. Voor aannemer een alledaagswerk, voor parochie een hele klus

VLIJMEN - Je kunt nog zulke mooie plannen hebben voor onderhoud van de kerk, als het dak begint te lekken dan zit er maar één ding op: dat dak aanpakken. Dus moest de Augustinus-parochie in Vlijmen schuiven in de prioriteiten. Een deel van het dak krijgt nu nieuwe leien. ,,Die moeten er weer dertig tot veertig jaar tegen kunnen.”

Dik de Joode 05-03-21, 11:01 Laatste update: 05-03-21, 13:44 Bron: BD

Fluitend doen de mannen op de twintig meter hoge steiger hun werk. Oké, het is wat flauwe woordspeling misschien, maar de klus aan de St. Jan Geboortekerk in Vlijmen gaat zo te horen van het spreekwoordelijke leien dakje. Dat beamen overigens Peter van Drunen en Marco van Os, respectievelijk vice-voorzitter en secretaris van het parochiebestuur. ,,Voor de aannemer, leidekkersbedrijf Van Kimmenade BV uit Helmond, is het alledaags werk.”

Plannen maken

Voor de Vlijmense parochie ligt dat toch net iets anders, alleen al financieel. Het onderhoud van een imposant rijksmonument als de St. Jan Geboortekerk brengt verantwoordelijkheden met zich mee. ,,We hebben de verplichting er zorgvuldig mee om te gaan", stelt Van Drunen.

Dat betekent onder meer uitvoerig inventariseren wat er allemaal moet gebeuren, mede op basis van rapporten van Monumentenwacht. ,,We beoordelen elk jaar welke werkzaamheden noodzakelijk zijn en wat wenselijk. We kijken ook naar zaken die misschien niet-noodzakelijk zijn, maar die we, in geval er geld over is, wel graag zouden willen uitvoeren.”

We zagen ook vanuit de kerk zelf al behoorlijke waterschade. Het was wel duidelijk dat die schade niet van een paar maanden was
Marco van Os, Secretaris bestuur Augustinus-parochie

De plannen die er lagen moesten enige tijd geleden deels op de schop, toen bleek dat het dak begon te lekken. ,,De leien bleken poreus, het dak begon te lekken en het houtwerk werd aangetast. We zagen ook vanuit de kerk zelf al behoorlijke waterschade. Het was wel duidelijk dat die schade niet van een paar maanden was", vertelt Van Os.
tekst gaat verder onder de foto

De leien delen van het dak van de St. Jan Geboortekerk in Vlijmen worden vervangen, de kerk staat in de steigers. © Roel van der Aa

Hoewel de gedachte was dat de leien in ‘redelijke staat’ was, bleek de realiteit anders. ,,We zijn toen echt op het dak geweest en uit die inspectie bleek dat de kwalificatie ‘redelijk’ niet de juiste was", aldus Van Os. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) kwam tot dezelfde conclusie, waarna het onderhoudsplan werd aangepast. ,,We kunnen nu niet alles doen, maar doen het wel zo efficiënt mogelijk.”

Loopbruggen

De leien op een deel van het dak, vooral de westkant, worden nu vervangen. In totaal zo'n 18.000 stuks. Ook rotte balken en andere houtdelen worden aangepakt. Boven het plafond komen loopbruggen. ,,Om daar beter te kunnen werken, maar ook voor de vrijwilligers die er wel eens moeten zijn", licht Van Drunen toe. ,,Het is weliswaar relatief duur maar we nemen het mee, nu de boel toch open ligt en de steigers er staan.”

Dat laatste is ook de reden dat een deel schilderwerk wordt gedaan. Verder worden waar nodig de goten aangepakt.

Kosten

De St. Jan Geboortekerk in Vlijmen © Dik De Joode/BD

De totale kosten zijn 168.000 euro. De helft daarvan is rijkssubsidie, de andere 84.000 euro moet de parochie zelf betalen. Dat geld komt weliswaar uit een soort onderhoudsfonds, waar elk jaar geld in wordt gestort vanuit de gewone exploitatie. Met andere woorden: de parochianen brengen dat geld bijeen.

Dat laatste wordt steeds moeilijker, iets waar veel parochies last van hebben. Het ledental loopt terug, steeds minder mensen voelen zich betrokken bij de kerk. De Augustinus-parochie schrijft al een paar jaar rode cijfers. Dat baart het bestuur best zorgen.

Opvallend is dat de Actie Kerkbalans vorig jaar dertien procent meer opbracht dan een jaar eerder. ,,Omdat de grote renovatie eraan zat te komen, hebben we de parochianen om iets extra's gevraagd.” Dat werkte blijkbaar, ook al is het niet genoeg om de kosten te dekken.

Half april (voorlopig) klaar

Terwijl de vieringen in afgeslankte vorm in deze coronatijd ‘gewoon’ doorgaan, is de klus normaal gesproken half april klaar. Over een aantal jaren is de rest van het dak aan de beurt en ook de kerktoren moet gerenoveerd worden. Dat wordt een volgende uitdaging.

‘Ik hoop dat Heusden een kerkenvisie gaat opstellen’

De St. Jan Geboortekerk in Vlijmenlijmen bestond in 2017, 150 jaar © Jeroen de Jong / Beeld Werkt

VLIJMEN - Peter van Drunen, vice-voorzitter van het bestuur van de Augustinus-parochie in Vlijmen, maakt zich richting toekomst zorgen over het onderhoud van de kerk. ,,De kerk wordt niet gesubsidieerd door de overheid, parochianen moeten het opbrengen.”

Van Drunen hoopt dat de gemeente Heusden gaat nadenken over het opstellen van een Kerkenvisie, waar Rijk en provincie ook op aandringen. Zo werkt Waalwijk aan een Visie Religieus Erfgoed en gaat Loon op Zand zo’n kerkenvisie maken.

,,Dan zet je op een rij welke gebouwen er allemaal zijn, hoe je naar de toekomst kijkt, op welke manier je elkaar nodig hebt en kunt helpen, je denkt na over een eventuele alternatieve bestemming. Die laatste discussie krijg je met parochianen toch al”, aldus Van Drunen.

Kerk en dorpsgezicht

Hij hoopt dat ook niet-parochianen het belang van een goed onderhouden kerk voor het dorpsgezicht in zien en wellicht om die reden bij willen dragen aan het onderhoud. ,,We hopen dat we ook jongere mensen daarbij kunnen betrekken, dat die er warm voor gaan lopen.”