De pre-mortem analyse: ‘Fouten voorkom je door te doen alsof het al misging’
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: de ‘pre-mortem analyse’.
Wanneer ik mensen vertel over denkfouten, dan denken ze dat de oplossing heel simpel is: gewoon logisch nadenken. Ik vraag hen dan: Wat is níet de hoofdstad van Frankrijk? Wat zou jij antwoorden? De meeste mensen noemen andere steden op: Bordeaux, Nice, Berlijn.
Ik vraag dan: ‘En dit? Is dit de hoofdstad van Frankrijk?’ en wijs op mijn schoen. Of ik gek ben, zo kijken mensen dan. Maar ik wil laten zien dat het voor ons mensen heel erg moeilijk is om echt vrij te denken. De manier waarop we onszelf vragen stellen, bepaalt al het antwoord. Onbewust leggen we onszelf allerlei denkkaders op, zoals dat het antwoord een stad moet zijn.
Pre-mortem
Onderzoeker en psycholoog Daniel Kahneman, de peetvader van de denkfout, dacht daarom dat mensen gedoemd waren tot het maken van denkfouten. Voortdurend lag hij in de clinch met zijn collega-psycholoog Gary Klein, die dacht dat we wel los kunnen komen van onze foutgevoelige denkkaders. Ze besloten samen te werken aan een aanpak om denkfouten te onderscheppen: de ‘pre-mortem analyse’.
Het principe is simpel. Normaal gesproken bespreken we na afloop van een project wat er misging en wat er beter had gekund. Een póst-mortem analyse eigenlijk. Het project is overleden, laten we kijken waaraan. Doodzonde, vonden Kahneman en Klein, want dan kun je niets meer verbeteren. Ze suggereren dat je de nabespreking vóór het project doet. Waarbij je ervan uitgaat – belangrijk detail - dat het een gigantische mislukking was. Deprimerend? Welnee. Het biedt een kans om de cruciale blinde vlekken op te sporen en te voorkomen.
De pre-mortem analyse biedt een kans om de cruciale blinde vlekken op te sporen en te voorkomen
Drama
Je kunt de pre-mortem in teamverband doen, of gewoon alleen. Stel dat je een webinar gaat organiseren. Doe net alsof het webinar is geweest en het een drama was, al weet je niet waarom. Kijk nu ‘terug’ en bedenk wat er misging. Wees creatief! Misschien vloog het internet eruit, waren er spammende indringers of bleken de sprekers niet deskundig.
Wanneer je op deze manier ‘terugkijkt’, ontsnap je aan je vaste denkkaders en kun je veel meer mogelijke denkfouten opsporen. Nog een plus: de grootste doemdenker van het team kan loos gaan en blijkt ineens een held! Overigens hoef je niet aan alle mogelijke hick-ups aandacht te besteden. De kans dat er een invasie van marsmannetjes komt, is verwaarloosbaar.
Meer weten over onze hersenen op het werk? Chantal van der Leest is ook auteur van het boek Ons feilbare denken op het werk: over denkfouten op de werkvloer (2018).
Waarom is het zo moeilijk om bepaalde ‘slechte’ gewoontes af te leren? Bewegingswetenschapper Peter Beek legt het uit:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Vader Eric runt café, rijdt op de taxi en heeft gezin van vier kinderen: ‘Ik werk 70 uur per week’
De inzamelingsactie die dochter Shannon (19) vorig jaar opzette om haar vader te helpen de rekeningen te kunnen betalen tijdens de corona-sluitingen, heeft het café van Eric Belluz gered. Een jaar later wordt hij nog steeds geconfronteerd met hoge energierekeningen, maar Eric blijft positief. ,,Ik blijf keihard werken.’’ -
PREMIUM30
Meer uren per dag werken in minder dagen, kan het?
Meer tijd voor ons sociale leven, minder files en minder drukte bij de kinderopvang. Om de problemen op de arbeidsmarkt aan te pakken, komt internist en hoogleraar Marcel Levi met een opmerkelijk voorstel: ga hetzelfde aantal uren werken in minder dagen. -
Wat is de beste e-reader? En hoeveel kost zo’n digitale bibliotheek? Check hier dé aanraders van dit moment
Een e-reader is een must-have voor boekenwurmen die weinig ruimte hebben om veel boeken te stapelen. Ook qua duurzaamheid (papier- en energieverbruik) kan zo'n toestel tellen. Expert Eric van Ballegoie van technologiesite Tweakers onderwierp verschillende e-readers aan een vergelijkingstest en tipt drie modellen, per budget en type gebruiker. -
Online lesgeven of presenteren lastig? Hier komt dat door
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: directe feedback. -
Arjen had een overlevingskans van 2 procent, na wonderbaarlijk herstel leeft hij nu zijn droom
Nederland vaarwel zeggen voor een eigen bedrijf in het buitenland: Lenja te Velde (54) en haar partner Arjen van Weeghel (55) namen die stap na een bijzondere moeilijke periode in hun leven. Arjen kreeg begin 2022 een longembolie waarna zijn leven aan een zijden draadje hing. Toen hij bijkwam uit zijn coma, wist hij wat hij wilde: wijnboer worden. Inmiddels runnen de twee een wijnboerderij in Italië.
-
vraag 't vtwonen
Niet te warm, maar ook niet te koud: hoe kies je je ideale dekbed?
De ene nacht lig je in je flanellen pyjama onder drie dekens, de week erna drijf je je bed uit van de warmte. Hoe zorg je dat je er comfortabel bij ligt als de temperaturen buiten schommelen? Een goed dekbed kan helpen. Dit zijn de meest voorkomende dekbedden, dekbedvullingen en hun belangrijkste eigenschappen. -
-
-
Belasting terugkrijgen met de middelingsregeling: zo werkt het
In plaats van belasting betálen, belasting terugkrijgen. Dat kan (soms) door gebruik te maken van de middelingsregeling. Daarbij bereken je het gemiddelde inkomen van de afgelopen drie jaar en betaal je vervolgens over het gemiddelde belasting. Hoe werkt dat en wat levert het op? -
‘Collega's die hun mail checken tijdens een online overleg, dát is echt asociaal’
Gedragspsycholoog Chantal van der Leest bekijkt onze gedragingen op de werkvloer: wie of wat bepaalt onze dagelijkse beslissingen? Vandaag: asociaal gedrag.