Dit is waarom we keuzestress hebben (en liever helemaal niet kiezen)

Heb jij de screensaver van je computer al eens aangepast? Of de instellingen van je telefoon? Grote kans van niet. Wij mensen vinden het namelijk wel lekker als sommige keuzes al voor ons gemaakt zijn. Waarschijnlijk heb je ook het standaard internetpakket gekocht en bestel je een ‘normale’ koffie. Fijn. We moeten al zoveel keuzes maken.

Voordat je vandaag op je werk verschijnt, heb je ontelbaar veel keuzes gemaakt. Nu opstaan, of nog een keer snoozen? Die blauwe of toch die bruine broek? Met de auto of op de fiets? Naar schatting maken we dagelijks zo’n 35.000 keuzes. Elke 2 seconden dus. De meeste keuzes maken we gelukkig niet bewust, dat zou veel te veel tijd en energie kosten. We doen gewoon wat we elke dag doen, volgen de meute of kiezen gewoonweg niet.

Als je weet dat mensen vaak niét kiezen, kun je hun gedrag een beetje sturen. Je past gewoonweg de standaardkeuze of ‘default’ aan. Het wereldberoemde voorbeeld van dit principe is de keuze om orgaandonor te zijn. In landen waar de default-optie is om donor te zijn, is bijna iedereen dit. In landen waar mensen hier actief voor moeten kiezen, is gemiddeld slechts 4 procent orgaandonor.

Op dezelfde manier sparen de meeste mensen in loondienst voor hun pensioen, omdat dat zo aan wordt geboden in hun contract. Zouden we dit zelf moeten regelen, dan zouden veel van ons hier best wat moeite mee hebben. We geven liever nu geld uit, dan dat we dat ergens op een spaarrekening moeten stallen voor later. Niet actief kiezen betekent sparen.

Werkgevers kunnen nog veel meer doen om het welzijn en ecologische voetafdruk van hun werknemers te ‘nudgen’. Zo zijn er steeds meer organisaties waar vegetarisme de norm is, zo las ik laatst. Maar waarom niet ook werkborrels met alcoholvrij bier, computersoftware die je aanspoort om af en toe te rekken en te strekken, de verwarming een tandje omlaag?

De crux zit hem erin dat mensen wel een andere keuze kúnnen maken; je wil als bedrijfsleider niet als een soort Kim Jong-un anderen onderdrukken. Hoop ik. Natuurlijk kun je vlees krijgen bij een werkuitje. Maar de praktijk leert dat de meeste mensen er niet voor kiezen om af te wijken van de standaard.

Meer weten over onze hersenen op het werk? Chantal van der Leest is ook auteur van het boek Ons feilbare denken op het werk: over denkfouten op de werkvloer (2018).

Pubers hebben de naam dat ze niet altijd de slimste keuzes maken. Maar waarom eigenlijk? Ontwikkelingspsycholoog Eveline Crone legt het uit:

Lees de beste artikelen op het gebied van werk en carrière via onze wekelijkse nieuwsbrief!