‘Durf eens te twijfelen aan je eigen gelijk’

Een paar banen geleden zat ik in een sollicitatiecommissie. Het lukte me niet om mijn collega’s ervan te overtuigen dat ze de verkeerde kandidaat kozen. We konden kiezen uit een wat stiller muisje met veel schrijfervaring, maar zonder kennis van onze bedrijfstak. En een blij ei dat haar gebrek aan kennis en opleiding compenseerde met bevlogenheid.

Mijn collega’s vielen als een blok voor de ongeschoolde enthousiasteling. Ze was knap en vrolijk en mijn collega’s lieten zich daardoor verleiden, vond ik. Vervolgens zochten ze redenen om haar aan te nemen.

Ze hadden last van de bevestigingsbias, oordeelde ik. Door deze denkfout zoek je informatie die past bij je wat je onbewust toch al denkt of voelt. Alle rationele redenen die ik kon geven waarom het degelijke muizenvrouwtje misschien beter paste, wimpelden ze weg en vonden ze niet zo belangrijk.

Wat ik pas jaren later zag, was dat de bevestigingsbias mij ook te pakken had. Ik voelde me domweg beter bij de andere kandidaat en deed precies hetzelfde als mijn collega’s. Zette mijn hakken in het zand en keek alleen naar argumenten die pasten bij mijn eigen geloof.

We hebben allemaal weleens in een discussie gezeten waarin het ons maar niet lukte om de ander zijn ongelijk te laten inzien. Het internet loopt over van verhitte discussies over het klimaat, vaccinaties en politici. Maar in plaats van te luisteren naar elkaar, googelen we ons rot naar meer bewijs om de ander te overtuigen. Zijn we dan nog standvastig en verstandig, of eerder koppig en eigenwijs?

En ja, het voelt fijn om gelijk te hebben, het streelt ons ego. Nieuwe inzichten kunnen eng zijn. Ze kunnen zomaar je kijk op de wereld of het verleden veranderen. Maar juist door aan je eigen gelijk te twijfelen, leer je meer over een onderwerp.

Loop je weer eens tegen collega’s of familieleden aan die totaal anders denken, vraag je dan af hoeveel je zelf echt weet over het discussiepunt. Uit welke bron heb je deze informatie eigenlijk en is die betrouwbaar? Heb je weleens andere ideeën hierover overwogen? En zijn er denkfouten die jouw denken vertroebelen? Stel nieuwsgierige vragen aan de ander. Wie weet leer je nog wat of begrijp je de keuze van de ander beter.

Meer weten over onze hersenen op het werk? Chantal van der Leest is ook auteur van het boek Ons feilbare denken op het werk: over denkfouten op de werkvloer (2018).

Hoe fijn zou het zijn als mensen gewoon eens deden wat jij wilt? Gedragseconoom Esther-Mirjam Sent weet hoe je andermans gedrag in je eigen voordeel kan beïnvloeden:

Lees de beste artikelen op het gebied van werk en carrière via onze wekelijkse nieuwsbrief!