Helden van de zorg inspireren tot carrièreswitch: ‘Maar onderschat niet hoeveel inzet het vraagt’

Ook al kent de zorg al jaren een groot personeelstekort, de switch maken naar deze sector is verre van gemakkelijk, weet Lange, deskundige op het gebied van zij-instromen in de zorg ,,Uit onderzoek blijkt dat er meer dan 300.000 mensen geïnteresseerd zouden zijn in werk in de zorg.’’ In potentie genoeg om het tekort op te lossen. ,,Maar wat ik zie is dat men tegen muren aanloopt. De manier van werven in de zorg is nog steeds zo ingericht als vroeger. Toen volgde je als jongere een opleiding en bleef je de rest van je loopbaan hetzelfde werk doen.’’

Maar tijden veranderen. ,,De arbeidsmarkt ziet er nu zo anders uit. Het is normaal dat werkenden op een gegeven moment ander werk zoeken, of zelfs een hele andere richting op willen met hun loopbaan. Maar hoe pak je dat aan? Zomaar je baan opzeggen en in het diepe springen is geen optie als je de hypotheek dan niet kan betalen. Zonder goede begeleiding en steun haken mensen al af voordat ze begonnen zijn.’’

Voor de zorgorganisatie waar Lange voorheen werkte, richtte ze daarom een speciaal traject in om het zij-instromers gemakkelijker te maken. Daarbij konden ze een contract als leerling tekenen en terwijl ze leerden direct aan het werk, met een salaris. ,,Hoe graag je ook iets nieuws wil leren, op een bepaalde leeftijd heb je nu eenmaal verantwoordelijkheden. Als mensen voor het traject tekenden, hadden ze genoeg zekerheid om met een gerust hart toch aan dat avontuur te beginnen.’’

Het initiatief werd bekroond met de Nationale HR Award 2018.  Nu heeft ze een boek geschreven, Carrière switch: Pak het tekort in de zorg aan!, met een stappenplan voor hr-managers in de zorg om hetzelfde succes te kunnen bereiken. ,,Belangrijk is dat zij kiezen voor een individuele aanpak en leren kijken naar de competenties die werkzoekenden wel hebben - niet naar het diploma dat ze nog niet hebben. Zorgorganisaties wijzen mensen af omdat ze liever iemand hebben die meteen inzetbaar is, maar zo loop je in potentie heel goede, getalenteerde werknemers mis. Dat is toch zonde?’’

Met de coronacrisis is er hernieuwde aandacht voor de belangrijke rol die zorgmedewerkers spelen voor de maatschappij. ,,Dat kan meer mensen motiveren voor de zorg te kiezen. Nu ze thuis zitten gaan ze nadenken over wat ze echt willen bereiken in hun leven: Veel geld en een mooie Mercedes? Of werk met betekenis doen en bijdragen aan de maatschappij? Dat laatste kan je vinden in de zorg.’’

In de media komen talloze voorbeelden voorbij van beroemdheden die bijspringen op corona-afdelingen. Mooi, zegt Lange, maar het laat het misschien wel makkelijker lijken dan het is. ,,Prinses Sofia van Zweden deed een cursus van twee dagen en stond meteen in uniform op de afdeling te poseren voor fotografen. Voor publiciteitsdoeleinden waarschijnlijk, maar dat is zeker niet de realiteit. Verplegen blijft een vak waar je jarenlang in de praktijk voor moet leren. Het duurt minimaal 1,5 jaar om als zij-instromer een opleiding af te ronden.  Mensen moeten niet onderschatten hoeveel inzet het vraagt om de overstap te kunnen maken.’'

Voor de coronacrisis merkte Lange al dat niet iedereen een correct beeld van de zorgberoepen heeft. ,,Mensen hebben soms een te romantisch idee van het werk, gebaseerd op televisieseries. Ze zien zichzelf meteen werken op de spoedeisende hulp, of op de kinderafdeling van een ziekenhuis.’’ Maar de zorg zoekt vooral hulp op andere plekken. ,,De ouderenzorg, wijkverpleging, de gehandicaptenzorg en zorg voor psychiatrische patiënten, dat zijn de plekken waar we nieuwe werknemers nodig hebben. Leuk werk, maar ook geen rozentuin. Dat is helaas niet altijd het soort baan wat men voor ogen heeft.’’

Ook met een kant-en-klaar traject kan omscholen naar de zorg nog steeds een flinke kluif zijn. ,,Op een bepaalde leeftijd heb je werkervaring, maar dat is niet de werkervaring die in een zorginstelling relevant is. Je moet opnieuw een vak leren, en daarbij luisteren naar de aanwijzingen van iemand die waarschijnlijk een stuk jonger is dan jij. Als je daarvoor zelf de manager was of een functie met aanzien had, dan kan dat even slikken zijn.’’

Maar, benadrukt Lange, wie écht wil, kan er zeker komen in de zorg. ,,Mijn boek is bedoeld als aanmoediging, niet om nog een drempel op te werpen. Ik praat er weleens over met mensen die ik heb geholpen. Vaak hadden ze voorheen een baan met een beter salaris en makkelijkere werkomstandigheden, maar dat maakt hen niets uit. Het enthousiasme dat zij hebben voor het werk, ook dat is de zorg. Als een werkzoekende bereid is van nul af te beginnen en te investeren in zichzelf, dan is het resultaat zeker de moeite waard.'’

Zo gaat het werk eraan toe op een corona-afdeling: