Dylan Tolhuisen (23) heeft net een hele reeks van testen erop zitten. Cijferreeksen, logica-testen, persoonlijkheidsvragen – om aangenomen te worden als centralist voor de meldkamer van de Utrechtse brandweer wordt weinig aan het toeval overgelaten. Maar het leukste vond hij het rollenspel. ,,Ik was centralist voor een bedrijf dat winkels moest bevoorraden. Vooraf had ik allerlei protocollen gekregen die ik moest opvolgen. Terwijl mijn chauffeur onderweg was, deden zich problemen voor, zoals een aanrijding en wegwerkzaamheden. Vanachter mijn scherm moest ik daar op inspelen. In een andere ruimte zat een acteur, die de rollen van de chauffeur, mijn leidinggevende, de klant voor zijn rekening nam.” Hij vond het behoorlijk realistisch. ,,Ik werk nu als centralist op de alarmcentrale van een beveiligingsbedrijf. Zo’n simulatie had ik nog niet eerder meegemaakt, maar ik vond het heel tof om te doen.”

Bij LTP, dat al negentig jaar bestaat, worden jaarlijks duizenden mensen getest. Bijvoorbeeld omdat ze in de race zijn voor een bepaalde functie of zich verder willen ontwikkelen. Aan de hand van persoonlijkheidsvragenlijsten, cognitieve toetsen, gedragssimulaties en interviews door een van de 140 psychologen krijgen de kandidaten een duidelijk persoonlijkheidsprofiel en een analyse van hun sterke en minder sterke kanten. Bedrijfsonderdeel LTP Online houdt zich bezig met de ontwikkeling van nieuwe soorten tests, zoals momenteel een versie waarbij aan de hand van gezichtsherkenning, woordherkenning en spraakherkenning iemands persoonlijkheid in kaart kan worden gebracht. LTP TestNed richt zich specifiek op assessments voor functies waarbij veiligheid een rol speelt. Wie bijvoorbeeld ordehandhaver wil worden in Amsterdam, wordt bij LTP getest op emotionele stabiliteit en de-escalerend vermogen.

Natuurlijk wordt zo’n test meestal aangevraagd door de (toekomstige) werkgever, zoals financiële dienstverleners, overheid – het Openbaar Ministerie bijvoorbeeld – en bedrijven als KLM of KPMG. ,,De opdrachtgever heeft voor een functie nog twee kandidaten en wil graag een extra check,’’ aldus directeur Jan Kwint. ,, Een sociaal vaardige en communicatieve kandidaat laat bij een sollicitatiegesprek al snel een prima indruk achter, maar dat zegt niks over of diegene ook goed kan plannen en organiseren. Met onze testen kunnen we net een paar lagen dieper kijken.”

Bij een sollicitatieprocedure staat de functie centraal, bij ontwikkelassessments draait het om de persoon, vertelt Marius de Bruin van LTP TestNed. ,,Iemand heeft bijvoorbeeld een bepaalde ambitie – manager worden – en wil weten of hij of zij dat in zich heeft.”

Zo’n voorbeeld is de 53-jarige Robert Wienia, die al jaar en dag als rijexaminator werkt bij het CBR. Hij wil examenmanager rijvaardigheid worden en heeft net een uitgebreide testronde achter de rug, waarbij is gekeken naar emotionele stabiliteit en weerbaarheid. ,,Dat vind ik wel zinvol,’’ zegt hij. ,,Als manager heb je met mensen te maken en dan kunnen er op allerlei fronten meningsverschillen ontstaan. Binnen de groep waar je leiding aan geeft, maar natuurlijk ook omdat examenkandidaten en rijinstructeurs steeds mondiger worden en discussie kunnen krijgen met examinatoren.”

Hoewel hij niet voor grote verrassingen kwam te staan, houdt de uitslag van zo’n reeks testen toch even een spiegel voor, zegt hij. ,,Sommige dingen weet je wel van jezelf, maar deze testen geven je een uitgebreide sterkte-zwakte-analyse waar je in je werk maar ook privé mee vooruit kunt. Ik ben bijvoorbeeld sterk in het contact met mensen, ze voelen zich gehoord en weten dat er goed met mij te praten valt. Maar het management is nieuw voor mij, dus dat zal in het begin wel even wennen zijn.”

,,Vooral de concentratietest was behoorlijk intensief,’’ zegt Tim Klever (38) na afloop van zijn testdag. Hij is nu internationaal touringcarchauffeur, maar wil buschauffeur bij QBuzz worden. ,,In het openbaar vervoer krijg je met verschillende mensen te maken, ook ’s avonds en soms een deel van de nacht. Als je een keer te laat aanrijdt, kunnen mensen daar agressief op reageren.”

Aan de hand van een korte blik op foto’s waarna er vragen over werden gesteld, werd inzichtelijk gemaakt of hij verkeerssituaties goed inschatte en overzag. In het interview werd dieper ingegaan op zijn stressbestendigheid en omgang met acute situaties. ,,Ik had vooraf wel een beetje gezonde spanning, want er hangt natuurlijk wel wat van de test af. Maar al met al viel het me mee.” Of hij stressbestendig is? Klever lacht. ,,Ja, ik laat me niet snel van de wijs brengen. Mijn minder sterke punt is dat ik het lastig vind om nee te zeggen tegen werkgever. Ik wil graag werken en als het kan zeg ik snel ja – dat is een valkuil voor mij en mijn gezin.”

Dat is iets wat Tolhuisen herkent. ,,Die testresultaten waren een goede afspiegeling van wie ik ben. Er bleek bijvoorbeeld uit dat ik alles graag oppak en moeite heb met nee verkopen. Dat kwam ook uit de test naar voren: de testen deed ik vlot, maar niet volledig foutloos. Daar wil ik graag mee aan de slag.”

Werknemers hebben dus net zoveel aan dit soort testen als de werkgevers, zegt Kwint. ,,Kandidaten kunnen na afloop een app downloaden waarmee ze hun resultaten kunnen inzien: dit is mijn persoonlijkheid, mijn score op een bepaalde competenties, en zo zien anderen mij.”

De Bruin knikt. ,,Tussen hoe iemand zichzelf ziet en hoe anderen diegene zien, zit soms nogal een gat. Door deze app kunnen de kandidaten na de testdag er zelf verder mee en wordt een assessment een vertrekpunt voor verdere ontwikkeling.” Kwint: ,,Jezelf opnieuw uitvinden of blijven ontwikkelen is nodig in onze huidige wereld.”

Tolhuisen, Wienia en Klever is dat alvast gelukt: alle drie hebben ze de baan gekregen.

Lees de beste artikelen op het gebied van werk en carrière via onze wekelijkse nieuwsbrief!