Het advocatenkantoor van Gerard Berghuis, BAASZ Advocaten, wordt sinds de coronacrisis bestookt met vragen over het virus en werk. Sinds kort kloppen werknemers en werkgevers ook bij hem aan over het coronavaccin. ,,We kregen laatst van een werkgever de vraag: Kan ik mijn werknemers straks verplichten om zich te laten vaccineren?”

Ja, hoe zit dat eigenlijk? Daar kan Berghuis heel kort over zijn: nee, dat kan niet. Een werkgever kan zijn personeel niet verplichten. ,,Een werknemer mag zelf beslissen over wat er met zijn of haar lichaam gebeurt. Het verplichten van vaccinatie zou een inbreuk zijn op de lichamelijke integriteit van een werknemer. Dat is op grond van de grondwet niet toegestaan.”

Hoewel je vaccinatie niet kunt verplichten is het onder omstandigheden wel denkbaar, zegt Berghuis. ,,Het kan zo zijn dat je zonder vaccinatie bepaalde werkzaamheden niet mag doen, bijvoorbeeld als je in een zorginstelling werkt met ouderen. Dan gaat het risico dat de bewoners lopen voor, en kan een werkgever nog zeggen dat je dat werk niet mag doen zolang je je niet hebt laten vaccineren.”

Werknemers kunnen dan alsnog tegen deze beslissing in gaan, zegt Berghuis. ,,Als werkgever maak je in zo’n situatie namelijk onderscheid tussen werknemers en dat mag alleen als het objectief gerechtvaardigd is en de middelen passend en noodzakelijk zijn.”

In de basis kan een werkgever een personeelslid niet verplichten tot het halen van een vaccinatie, laat staan ontslaan omdat hij zich niet wil laten inenten. ,,Ook als iemand zonder vaccin corona krijgt en ziekt wordt, mag je als werkgever geen loon inhouden vanwege die weigering. Je moet diegene gewoon blijven doorbetalen.” 

Toch zullen bepaalde werkgevers met een omweg de regels proberen te omzeilen, voorspelt Berghuis. ,,Er zullen zich situaties gaan voordoen waarin het mes op de keel wordt gezet van werknemers. Dat alleen degenen die gevaccineerd zijn bijvoorbeeld op kantoor mogen komen, de rest wordt dan verplicht om thuis te blijven werken.”

Als werkgevers volgens de regels willen handelen, kunnen ze werknemers eigenlijk alleen maar vriendelijk vragen zich te laten inenten tegen corona. ,,Dat moet je dan niet te vaak doen vanwege de afhankelijkheidsrelatie die een werknemer heeft met zijn werkgever. Als je iets met klem gaat adviseren kan de werknemer zoiets hebben van: dat vaccineren moet dan maar, anders raak ik mijn baan misschien wel kwijt. Dan wordt het dreiging.” 

Wat zijn vaccinaties precies en hoe werken ze?