Ruim anderhalf miljoen ‘zombiebanen’ gaan verdwijnen, maar hoe erg is dat?

De komende vier jaar verdwijnen mogelijk ruim anderhalf miljoen banen als gevolg van digitalisering, meldde accountants- en adviesbureau PwC onlangs. Onder deze zogenoemde groep met ‘zombiebanen’ vallen voornamelijk verkoopmedewerkers, vakkenvullers, horecamedewerkers en receptionisten. Wat gebeurt er met werkenden in deze beroepen?

Florine Nesselaar 04-05-21, 07:30 Laatste update: 04-05-21, 09:10

Volgens het rapport van PwC dreigden voor de coronacrisis al zo'n 250.000 banen te verdwijnen. Tijdens de pandemie is dit aantal gegroeid naar 330.000 banen. Naar verwachting van het accountantsbureau komen daar tot en met 2024 jaarlijks nog eens 400.000 banen bij.

Volgens Thijs Bol, onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam, is het begrip zombiebanen een stuk complexer dan het bureau stelt. ,,De arbeidsmarkt verandert al dertig jaar lang door digitalisering. Nu komt de coronacrisis daar nog eens bovenop, maar dat er 1,6 miljoen banen verloren gaan, zie ik niet in zo'n korte tijd gebeuren”, zegt Bol.

,,De arbeidsmarkt blijft veranderen. Natuurlijk zal de pandemie een impuls geven aan digitalisering, maar een abrupte verandering zal dit niet veroorzaken. Dat gaat geleidelijk. Het idee dat ineens een heel grote groep op straat zal staan door digitalisering, is een doemscenario dat ik betwijfel.”

Ongelijkheid

Het aantal zombiebanen, die volgens PwC nu nog overeind worden gehouden door de steunmaatregelen van de overheid, dreigt toe te nemen wanneer die maatregelen wegvallen, schrijft het accountantsbureau. ,,Wanneer iemand zijn baan verliest, is die persoon niet meteen werkloos. Veel banen verdwijnen omdat ze niet opnieuw ingevuld worden door pensionering of uitstroom”, legt Bol uit. ,,Functies automatiseren, waardoor ze overbodig worden. Maar in zo'n geval wordt mensen vaak gevraagd of ze willen uitstromen met een pakket.”

De gevolgen van automatisering zijn niet gelijk verdeeld over de arbeidsmarkt en zijn zorgwekkend
Thijs Bol, onderzoeker Universiteit van Amsterdam

Wanneer er wel sprake is van ontslag, vinden mensen over het algemeen vaak nieuw werk, stelt Bol. ,,Er zijn wel kwetsbare groepen. Van de werknemers die hun baan verliezen, hebben mensen die weinig bijgeschoold zijn en een lagere opleiding hebben gevolgd meer kans op werkloosheid. De gevolgen van automatisering zijn niet gelijk verdeeld over de arbeidsmarkt en zijn zorgwekkend. Hoogopgeleiden die hun baan verliezen, vinden makkelijk ander werk dan lager opgeleiden.”

‘Engelbanen’

Banen waar juíst werknemers voor nodig zijn, worden door PwC ‘engelbanen’ genoemd. Hieronder vallen volgens het accountants- en adviesbureau technici, politiemensen, brandweerlieden en basisschooldocenten. Door om- en bijscholingen zouden werknemers volgens PwC vanuit een zombiebaan naar een engelbaan kunnen doorstromen. ,,Omscholen gebeurt vaak binnen hetzelfde bedrijf en biedt de kans om op een andere functie verder te gaan”, vertelt Bol. ,,Als je bijvoorbeeld secretaresse bent, kun je ook andere administratieve taken vervullen.”

Die omscholingen gaan volgens Bol heel geleidelijk. ,,Bedrijven hebben er weinig aan om werknemers zomaar te ontslaan wanneer taken overbodig worden. Er is ook geen overschot aan engelbanen. Daarom blijven mensen intern om- en bijgeschoold worden. De arbeidsmarkt verandert, dus veranderen bedrijven en werknemers mee.”

Reageren kan onderaan dit artikel. Alleen reacties voorzien van een volledige naam worden geplaatst. We doen dat omdat we een debat willen met mensen die staan voor wat ze zeggen, en daar dus ook hun naam bij zetten. Wie zijn naam nog moet invullen, kan dat doen door rechts bovenaan op onze site op ‘Login’ te klikken.

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière:

43 reacties

Jan Versteeg

2 dagen geleden

Spreken over zombie banen is mens onwaardig zeker als je het woord zombie opzoekt qua betekenis. Niet vreemd, dit soort hoog opgeleide accountants leven totaal in een andere wereld, en hebben geen boerenverstand. Heb er overigens veel van hun voetstuk af zien vallen, een zombie om maar eens met hun eigen woorden te spreken is er niets bij. Het goede nieuws is dat accountants over een decennia ook niet meer nodig zijn als bedrijven zodanig zijn geautomatiseerd dat controle via systemen kan.
Henk Lichtenberg

3 dagen geleden

@ Beatrice Lange. Inderdaad, net of de maatschappij alleen nog maar draait om mensen met minimaal een afgeronde HBO-opleiding.
P Van de Kaa

4 dagen geleden

Stefano Vlaminckx, en die wegbezuinigde banen worden ingevuld door vrijwilligers zonder opleiding via de participatiewet. Lekker goedkoop. Te bizar voor woorden.
Stefan Vlaminckx

4 dagen geleden

Er zitten nu ook al 150.000 mensen die laagopgeleid zijn thuis met een uitkering, zonder sollicitatieplicht. Die worden middels de participatiewet ergens als vrijwilliger aangesteld of doen zelf iets als bijdrage aan de maatschappij. Wat opzich raar is, want om maar eens een voorbeeld te noemen, hier in het bejaardentehuis bezuinigde men de activiteitenbegeleider weg, en in de GGZ ook. Overal in de zorg is op het gebied van vermaak bij verblijf alles afgeschaft. En dat is maar 1 voorbeeld.
Beatrice Lange

4 dagen geleden

En dan weer een verhaal over laag opgeleiden. Vind dit zo minachtend. Ik zeg praktisch opgeleid. Een advocaat of dokter moet ook een huis of een auto hebben.