Screenen van sollicitanten en hun cv: ‘In de financiële wereld al heel normaal’

,,Een foto van iemand opzoeken is eigenlijk al een vorm van screenen”, zegt arbeidsrechtadvocaat Mariska Aantjes. ,,Het is een inbreuk op de privacy, maar waarschijnlijk doet bijna elke werkgever het. Het is de meest lichte vorm van screenen.”

Bij screenen worden de gegevens van sollicitanten gecontroleerd. Denk bijvoorbeeld aan het checken van de sociale media. Sommige werkgevers pakken het nog grondiger aan. Ze willen bijvoorbeeld weten of de sollicitant wel eerlijk is over zijn diploma’s, of diegene geen schulden heeft, de werkervaring correct is opgegeven en of deze toekomstige werknemer in het bezit is van een strafblad. Om die informatie boven water te krijgen, kunnen organisaties gespecialiseerde bedrijven inschakelen, zoals screeningsbureau Validata. 

,,Zo’n screening mogen werkgevers niet zomaar laten uitvoeren’’, zegt Harm Voogt, directeur van Validata. ,,Het bedrijf moet een gerechtvaardigd belang hebben om de gegevens te checken en de checks dienen relevant te zijn voor de functie.” 

Een zorgmedewerker mag bijvoorbeeld wel gecontroleerd worden op zijn behaalde diploma’s, maar een check op eventuele schulden is niet nodig. ,,Het is van maatschappelijk belang dat de arts of verpleger zijn werk goed kan doen. Je wil niet behandeld worden door iemand met valse diploma’s. Maar het maakt voor de uitvoering van het werk niet uit of diegene schulden heeft.”

In bepaalde sectoren wordt meer gescreend dan in andere, stelt Voogt. ,,In de financiële wereld is het al heel normaal. Bij bedrijven van Amerikaanse of Engelse oorsprong kijkt niemand er meer vreemd van op als kandidaten gescreend worden.’’ 

Ook steeds meer organisaties in de transportsector en in de softwaresector maken gebruiken van de diensten van het bedrijf. ,,In de transportsector hebben we een toename in het aantal aanvragen gezien van 450 procent in een jaar. Het gaat dan meestal niet om de pakketbezorgers of de gameontwikkelaars, maar om de mensen die bijvoorbeeld met luchtvracht werken of gevoelige informatie onder ogen krijgen.”

De groeiende populariteit van het screenen is volgens Voogt mede te danken aan corona, waardoor sollicitatiegesprekken vaker digitaal worden gevoerd. ,,Bij een echt sollicitatiegesprek zie je vaak iemands lichaamstaal. Je maakt een praatje en je leert iemand kennen. Via een videoverbinding gaat dat moeilijker. Dan voelt een screening toch veiliger.”

Werkzoekenden hoeven nu echter niet bang te zijn dat ieder bedrijf waar zij gaan solliciteren een uitgebreide achtergrondcheck laat uitvoeren. Validata screent niet alle kandidaten voor een functie, alleen diegene die de baan heeft bemachtigd. ,,Het is een laatste controle. Alle kandidaten checken is veel te veel werk en mag van de privacywet bovendien niet. Daarnaast gaan wij niet over de geschiktheid van een kandidaat.’’ 

Bij een uitgebreide screening moet de sollicitant of de werknemer altijd van te voren worden ingelicht, vertelt Aantjes. Je wordt dus nooit ‘zomaar’ gescreend. ,,De sollicitant heeft dan ook de mogelijkheid om niet mee te werken, maar dan kiest het bedrijf waarschijnlijk een andere kandidaat voor de functie.”

Aantjes adviseert bedrijven ook om de resultaten van de screening te delen met de kandidaat. ,,Zeker als hij door de uitkomsten van de screening de baan misloopt. Dan heeft diegene het recht om te weten waarom en zich te verdedigen. Wie weet is er een verkeerde conclusie getrokken.” 

De meeste mensen hoeven zich geen zorgen te maken bij een screening, stelt Voogt gerust. ,,Als de sollicitant of werknemer eerlijk is, dan hoeft niet helemaal niet spannend te zijn. Wij checken alleen of de feiten kloppen, meer niet.”

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: