Starter heeft luxepositie door krapte: ‘De rollen zijn omgedraaid, werkgevers moeten zichzelf verkopen’

De grote krapte op de arbeidsmarkt maakt de starter een stuk zelfverzekerder, dat laat nieuw onderzoek van vacaturesite Indeed zien onder 654 Nederlanders tussen de 16 en 30 jaar oud die maximaal drie jaar geleden zijn afgestudeerd. 56 procent van de respondenten maakt zich geen zorgen over het vinden van een goede baan, een even groot deel denkt de banen zelfs voor het uitkiezen te hebben.

Volgens Kelly Oude Veldhuis van Indeed weet iedere starter dat de nood onder werkgevers hoog is en dat bedrijven hun vacatures bijna niet gevuld krijgen. ,,Werkgevers gaan in alle hoeken en gaten op zoek naar personeel. Een paar jaar terug was het voor starters een stuk lastiger om aan een baan te komen. Je moest net afgestudeerd zijn, maar wel al werkervaring hebben. De rollen zijn inmiddels omgedraaid, werkgevers moeten zichzelf nu aan hen verkopen. Dat geeft de starter vertrouwen in zijn zoektocht naar een baan.”

Daarnaast laat de rondvraag onder starters zien dat ze hun luxepositie benutten in het krijgen van betere primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden. Oude Veldhuis: ,,Bedrijven bieden betere arbeidsvoorwaarden om mensen aan zich te binden, zoals een hoger salaris of extraatjes zoals een fiets van de zaak, maar er is ook nog eens ruimte voor onderhandeling. Ik weet nog dat mijn startsalaris weinig voorstelde, maar het kwam niet in me op om meer te vragen. Door de krapte durven starters dat nu wel.”

Niet alleen op het gebied van salaris wordt er beter onderhandeld. ,,We zien ook dat starters kritischer zijn over het thema werk-privé balans. Salaris staat altijd op één, maar de mogelijkheid om je dag flexibel in te delen of vanuit huis te werken worden steeds belangrijker voor jonge werkzoekenden.”

Coach Marlies van Dam, gespecialiseerd in begeleiding van twintigers en dertigers, ziet ook dat goede secundaire arbeidsvoorwaarden een grotere rol spelen in de keuze voor een baan. ,,De generatie die nu de werkvloer opgaat wil zich blijven ontwikkelen. Ze willen arbeidsvoorwaarden die daar goed bij passen, zoals een ontwikkelbudget.”

Aan de andere kant ziet Van Dam dat de starters van nu er realistischer instaan en het belang kennen van een vast salaris. ,,Ze hebben al behoorlijk wat meegemaakt en maken nu nog steeds veel mee: de coronacrisis, de economische situatie nu en natuurlijk de klimaatcrisis. Ze weten dat een vast contract heel wat waard is in tijden van crisis en daar kunnen ze vanwege de krapte sneller om vragen.”

Kan een werkgever dat niet bieden, of bevalt een baan om een andere reden niet, dan is de starter zo weg. Bijna 60 procent van de respondenten verwacht door de krappe op de arbeidsmarkt sneller van baan te wisselen. Van Dam heeft haar bedenkingen bij deze ontwikkeling. Is het wel zo positief dat switchen zo makkelijk is omdat de banen voor het oprapen liggen? ,,Als je het vanuit keuzestress bekijkt, iets waar veel jonge mensen last van hebben, is het niet positief. Hoe meer keuzes je hebt, hoe moeilijker het wordt om een keuze te maken.”

Bekeken vanuit de vele burn-outs en andere mentale problemen waar veel jonge werkenden mee kampen, is de krapte wél iets positiefs, zegt Van Dam. ,,Starters kunnen vanwege die luxepositie makkelijker hun eigen pad kiezen. Ik vind dat te weinig mensen dat nu doen. Dus neem die ruimte en ga op zoek naar een baan die echt bij je past. Ik zou zeggen: gebruik de krapte daarvoor, in plaats van voor het eisen van meer loon.”

Maar switch niet te snel, waarschuwt Van Dam. ,,Werk is niet altijd leuk. Als je uit onvrede meteen naar een volgende baan gaat, zal je misschien tegen hetzelfde aanlopen in die nieuwe functie. Ik geef altijd het advies om ook te kijken naar hoe je het zelf leuker kunt maken.”

Maar zoals het altijd gaat: na goede tijden komen ook weer slechte tijden. Uiteindelijk zal de vraag naar personeel weer afnemen, zegt Oude Veldhuis. ,,Maar we verwachten wel dat de krapte nog even aanhoudt. De werkgever blijft aan zet.”

Voorlopig hebben starters dus nog niets te vrezen. Ruim 40 procent van de respondenten uit het onderzoek verwacht niet dat de economische onrust roet in het eten zal gooien. Voorlopig blijven ze nog wel even onderhandelen, verwacht Oude Veldhuis.

Daar wil Van Dam nog wel graag een kanttekening bij plaatsen: ,,Onderhandelen is goed. Maar ik vraag me wel af of het niet zorgt voor nog een hogere prestatiedruk. Als je sterk onderhandelt, verwacht een organisatie ook wat van je. Je moet dat dan wel waar zien te maken.”

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: