Thuiswerken nu en in de toekomst: Zeven prangende vragen beantwoord

Thuiswerken heeft eigenlijk meer positieve dan negatieve effecten, meent Ap Dijksterhuis, hoogleraar psychologie en schrijver van het boek Op naar geluk. ,,Het zorgt voor een gevoel van autonomie. Dat is een basale behoefte van de mens. Bovendien merken mensen dat thuiswerken veel efficiënter is. Je hebt minder eindeloze vergaderingen en geen reistijd. Het probleem is dat mensen nu niet mógen thuiswerken maar dat ze móéten. Dat is niet voor iedereen even fijn, zeker als je jonge kinderen thuis hebt die je moet managen. Een ander nadeel is het gemis van sociaal contact. Daar hebben vooral extraverte mensen last van. Introverte mensen floreren in veel gevallen juist.’’

De werkgever is verplicht om de kosten van een goede werkplek te betalen. Ook thuis, stelt Tom Nicolai, advocaat arbeidsrecht, van Yspeert advocaten. ,,In de arbeidsomstandighedenwet zijn regels opgenomen wat een gezonde werkplek inhoudt. Als jouw werkplek niet voldoet kan de werkgever zelfs een boete krijgen. Alleen is de huidige corona-situatie natuurlijk wel een uitzonderlijke. Het is de regering die adviseert om zoveel mogelijk thuis te werken. Werkgevers geven hier massaal gehoor aan. In deze situatie is het niet reëel om van werkgevers te verlangen dat zij op alle punten voldoen aan de wet. Dit neemt uiteraard niet weg dat er op werkgever wel een zorgplicht rust.’’

Nicolai: ,,Als je bepaalde zaken echt nodig hebt, omdat je anders niet goed kunt werken, kun je een kostenvergoeding afdwingen. Alleen moet je dan een gerechtelijke procedure beginnen tegen je werkgever en dat is iets wat je waarschijnlijk niet wil. Het afdwingen van een kostenvergoeding komt daarom niet vaak voor. In de regel worden dit soort zaken onderling opgelost.’’

De horeca is inmiddels open. Toch is het uitgangspunt nog steeds: ‘werk zoveel mogelijk thuis’, volgens Lennart Wegewijs, woordvoerder van het ministerie SZW. ,,Dat betekent dus niet in de horeca, of bij iemand anders thuis. Dat zijn geen regels, maar richtlijnen.’' Volgens gedragspsycholoog Dijksterhuis is het de vraag of werknemers zitten te wachten op een andere werkplek. ,,Ik kan me voorstellen dat alsnog veel van je tijdswinst verloren gaat. Maar voor mensen die het contact missen kan het fijn zijn.’’

We gaan niet meer terug naar de oude situatie, meent Dijksterhuis. ,,Werknemers zijn nu gewend aan een bepaalde mate van autonomie. Als je eenmaal geroken hebt aan vrijheid, is het lastig om terug te gaan. Ik denk niet dat we vijf dagen per week moeten thuiswerken, maar een mix van drie dagen op kantoor en de rest thuis, zie ik straks vaker gebeuren. Moderne bedrijven staan hun personeel vaak al toe om thuis te werken (zoals onlangs ook Facebook). En de overgrote meerderheid gaat volgen - denk ik.’’

,,Wanneer de werkgever een oproep doet om weer op kantoor te werken, mag je er vanuit gaan dat hij maatregelen heeft genomen’’, zegt Nicolai.  ,,Dan ben je verplicht om te verschijnen. Als je niet durft, of het is lastig organiseren thuis omdat er bijvoorbeeld geen opvang voor de kinderen is, dan ligt dat in de risicosfeer van de werknemer. Die moet er dus voor zorgen dat het opgelost wordt. Vaak wordt in dit soort situaties wel gezamenlijk naar een oplossing gezocht.’’ 

,,Als je voorheen altijd op kantoor hebt gewerkt en werkgever beslist dat je dat weer gaat doen, dan moet je naar kantoor. Thuiswerken is geen recht van een werknemer en is dus niet afdwingbaar.’’ 

Ook sollicitatiegesprekken vinden tegenwoordig digitaal plaats. Waar moet je allemaal op letten als je videobelt met je mogelijke nieuwe werkgever?