Waarom boos worden om een blunder zinloos is

Zeker, hij had de vriezer van het restaurant goed schoongemaakt, precies zoals hem gevraagd was. Maar Jochem was óók vergeten om de vriezer weer terug aan te zetten. De dag erop was al het roomijs gesmolten, en raad eens wat er die Moederdag op het feestmenu stond? Iedereen blundert wel eens op zijn werk. Ik heb als student-postbode een keer de post van twee straten verwisseld. Goed voor de sociale contacten in de buurt, zullen we maar zeggen.

Hoe moet je als leidinggevende nou omgaan met dit soort gestuntel? Jochems leidinggevende was zacht gezegd ‘not amused’ en gaf hem flink de wind van voren. Hierna vergat Jochem nooit meer de vriezer aan te zetten. Dus concludeerde zijn baas: straffen helpt. Toch is het verhaal niet zo simpel. Jochem had die dag waarschijnlijk gewoon een extreme pechdag. Hij maakt normaal gesproken nooit dit soort fouten, maar die dag ging misschien de telefoon toen hij bezig was met de vriezer, had hij hoofdpijn, slecht geslapen of was gestrest. Kan gebeuren.

Het is wat statistici regressie naar het gemiddelde noemen. We hebben allemaal wel eens een extreem slechte dag, of juist een hele goede, maar hierna zijn we weer zo goed als op elke andere gemiddelde dag. Zo’n gemiddelde dag laat het beste zien hoe goed je echt bent in je werk. Uitschieters hebben meer te maken met geluk of pech. 

Als leidinggevende moet je dus goed in staat zijn om tot tien te tellen. Want als iemand een fikse blunder maakt, dan zal hij zich daarna vanzelf weer herpakken, of jij hem nou uitkaffert of niet. Je scheldt iemand ook niet uit omdat hij met een dobbelsteen een één gooit en geen zes. Andersom is ook waar. Presteert een werknemer een keer extreem goed, dan helpen prijzen en complimenten ook niet om die topprestaties vast te houden. Hij had geluk en is in de periode erna weer zijn gemiddelde zelf. 

Moet je kiezen tussen straf of beloning om mensen beter te laten presteren, kies dan voor beloning. Onderzoeken wijzen uit dat mensen gemotiveerder zijn en meer tijd besteden aan een lastige taak als ze positieve feedback krijgen. Even buiten afkoelen dus, als je medewerker een dure televisie uit zijn handen laat kletteren.

Meer weten over psychologie en werk? Lees Chantals boeken Waarom perfectionisten zelden gelukkig zijn, 13 tips tegen perfectionisme (2021) en Ons feilbare denken op het werk (2018).

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: