Waarom je soms beter doorsnee kan zijn dan een toptalent

Laatst bekeek ik weer eens wat video’s van een band waar ik een aantal jaar terug in zat. Mijn rol was niet erg groot: ik zong tweede stemmen en pingelde wat op een xylofoon. Dat ik niet zo veel muzikaal talent leek te hebben, frustreerde me wel eens. Ik voelde me de eeuwige Art Garfunkel of Yoko Ono. Altijd in de schaduw.

Ik leed aan de ziekte van deze individualistische samenleving. Het lijkt wel of iedereen aan de top wil staan. Kinderen willen het liefste topvoetballer of supervlogger worden. Zelfs als dat van jou niet zo nodig hoeft, dan geven anderen je het gevoel dat je dit wel moet willen. Jij moet als leider voor de groep staan, de Steve Jobs zijn of als Messi altijd de bal aan je voet hebben. Anders tel je niet echt mee, lijkt het.

Terwijl er niks mis is met een bescheiden talent, vooral niet als je met anderen samenwerkt. Psychologen Adam Galinsky en Roderick Swaab ontdekten zelfs dat je te veel talent in een team kan hebben: het too-much-talent-effect. Ze brachten scores van voetbal- en basketbalteams in kaart en wat bleek? Met een toptalent in het team gingen de scores omhoog, maar met een all-starteam met meerdere toptalenten zakten de resultaten hopeloos in.

Niet bepaald wat je verwacht: hoe meer talent in een team, hoe beter de resultaten, toch? Niet dus. Toptalenten zijn te veel bezig om te concurreren met andere talenten uit hun team en willen voortdurend scoren, terwijl je ook mensen nodig hebt om te verdedigen. Geen wonder dus dat je beter scoort zonder superster in je team dan met te veel supersterren.

Bij honkbal bestaat het too-much-talent-effect overigens niet. Daar blijken meer talenten wel te zorgen voor betere resultaten. Geen wonder, vonden Galinsky en Swaab, want bij honkbal scoort ieder voor zich en werken mensen nauwelijks samen.

Werk je in een team met elkaar aan een groter doel? Dan kun je van grote waarde zijn als je gewoon goed kunt samenwerken. Als je iemand op het juiste moment de bal toespeelt of op de achtergrond de omstandigheden creëert waardoor iemand anders uit je team kan scoren. Als iedereen de solo wil zingen, wordt het een lelijk liedje.

Meer weten over onze hersenen op de werkplek? Lees dan ook Chantals boek Ons feilbare denken op het werk: over denkfouten op de werkvloer (2018).

Onderhandelen doen we niet alleen op de rommelmarkt, weet sociaal psycholoog Ilja van Beest. In allerlei dagelijkse situaties moeten we mensen zien te overtuigen van ons gelijk. Zo lukt dat het beste: