Waarom werknemers niet open durven te zijn over psychische problemen

Het onderzoek van Tilburg University is uitgevoerd onder een representatieve steekproef van 1224 werknemers in loondienst die niet in een managementpositie zitten. De deelnemers werd gevraagd aan te geven welke positieve en negatieve gevolgen zij verwachten als zij hun leidinggevende en collega’s zouden vertellen over het hebben van een psychische aandoening. 

De ondervraagden zien grote bezwaren om eerlijk te zijn over hun psychische toestand. Naast het mislopen van een contractverlenging vrezen ze dat openheid over psychische problemen ervoor zorgt dat je niet door kunt groeien in je carrière (57 procent denkt dit). Daarnaast denkt een op de vier werknemers dat mensen in de werkomgeving hen minder leuk zouden vinden. 65 procent zou het een vriend afraden om bij een sollicitatiegesprek open te zijn over het hebben van psychische klachten.

Onderzoeker Iris van Beukering: ,,Dit is de eerste keer in Nederland dat we specifiek dit onderwerp onderzoeken. Dat werknemers zo overtuigd zijn van de negatieve gevolgen is verrassend.’’ Uit het onderzoek blijkt tegenstrijdig genoeg ook dat een groot deel van de werknemers positieve gevolgen zien van het praten over mentale klachten. ,,Tachtig procent denkt dat praten over psychische problemen ervoor kan zorgen dat je meer jezelf kan zijn op het werk. Ook denkt 75 procent dat collega’s begrip zullen tonen en bereid zullen zijn om werk over te nemen.’’ 

De resultaten van het onderzoek laten volgens Van Beukering zien dat het taboe op de werkvloer op psychische klachten nog groot is. ,,We hebben het in het onderzoek alleen nog maar over het praten over de psychische problemen, niet over de gevolgen van het ziek zijn zelf. Alleen het benoemen van de klachten kan al ernstige gevolgen hebben voor je carrière. Dan is het logisch dat mensen terughoudend zijn.’’ 

De angst om over psychische problemen te praten wordt in stand gehouden door de cultuur van uitsluiting die heerst bij bedrijven, stelt de onderzoeker. ,,Een psychisch probleem hebben leidt er nu in veel organisaties toe dat je uitgesloten wordt, volgens de respondenten. Als je praat over je psychische problemen kan het gebeuren dat je contract niet verlengd wordt, en het kan je carrièrekansen schaden. Het zou zo niet moeten zijn, maar dat is helaas wel de realiteit.’’

De angst om open te zijn over psychische klachten kan potentieel ook nadelig zijn voor de werkgever. ,,Als de werkgever weet dat iemand klachten heeft, dan kan er een gesprek gevoerd worden over wat hij of zij nodig heeft om te kunnen blijven werken. Een kleine aanpassing - bijvoorbeeld tijdelijk minder uren werken - kan een groot verschil maken. Maar als iemand er niet over durft te praten en het werk blijft even zwaar, dan kan dat voor verzuim zorgen.’’ 

Om de drempel voor personeel te verlagen en hun angst weg te nemen, roept Van Beukering werkgevers op om de eerste stap te zetten. ,,Er moet meer besef komen voor hoe normaal het is dat we in het leven te maken kunnen krijgen met lichamelijke of psychische problemen, en dat mensen daardoor mogelijk hun werk tijdelijk minder goed kunnen doen. Bedrijven moeten een cultuur creëren waar werknemers open durven te zijn zonder de gevolgen te hoeven vrezen.’’ 

Bekijk hier al onze video’s over werk en carrière: