‘We zouden betaald moeten worden om te niksen’

Ken je dat, dat een naam op het puntje van je tong ligt en je er pas opkomt als je er niet meer bewust over nadenkt? Dat je op de fiets of in de lift ineens uitroept: ‘Matthew McConaughey!’

Toen ik mijn scriptie schreef, liep ik op een gegeven moment volledig vast en haalden mijn huisgenoten me over om mee sneeuwballen te gaan gooien. Toen ik na een half uur sneeuwpoppen en sneeuwengelen maken weer achter de computer kroop, had ik ineens een nieuw inzicht.

Dit heeft alles te maken met het zogeheten ‘default network’ in onze hersenen. Het is een netwerk aan verbindingen dat zorgt voor creativiteit en dat - merkwaardig genoeg – aan de slag gaat als jij aan het rusten bent. Komt er niet zoveel informatie binnen via je ogen en oren en ben je niet te hard aan het nadenken, dan hebben de hersenen de kans om even lekker op te ruimen.

Als een archivaris gaan ze door alle paperassen en boeken, zetten hier en daar wat recht en ordenen de boel. En verrek, nu het alle input van afgelopen tijd naast elkaar zet vallen er heel wat puzzelstukjes op zijn plek en worden oplossingen geboren. Eureka! Niksen kan dus heel productief zijn.  

Dat past niet bepaald bij onze werkcultuur. Een stripje wat vaak wordt aangehaald laat holbewoners zien die moeite doen om een kar met vierkante wielen te duwen. Een andere holbewoner biedt ronde wielen aan, maar de mannen roepen: ‘Nee bedankt, we zijn te druk!’ Zo gaat het op het werk ook vaak. We staan voortdurend ‘aan’ en gunnen onszelf en ons personeel geen tijd om pas op de plaats te maken om tot betere oplossingen te komen.

Laatst las ik over een bedrijf dat hun werknemers betaalde om een dag minder te werken. Als ze maar iets deden wat ontspanning bracht. Dat klinkt erg vreemd, maar zou dus best iets op kunnen leveren. Zorg dat ze even in een situatie zijn waar werk er niet meer toe doet en ze vrij zijn van hun agenda, telefoon en collega’s. Voor werkgevers voor wie dit echt even te ver gaat: je kan je ook losmaken van werk in je hoofd. Tien minuten meditatie zou al kunnen helpen.

Meer weten over onze hersenen op het werk? Chantal van der Leest is ook auteur van het boek Ons feilbare denken op het werk: over denkfouten op de werkvloer (2018).

De hele dag omringen we ons met beeldschermen. Is dat schadelijk voor onze hersenen? Erik Scherder legt het uit: