Zingende tuinman en klussende dj: artiesten kiezen massaal voor omscholing

Wat heb je nog aan een diploma van het conservatorium als alle podia gesloten zijn? Klassiek zanger Peter Gijsbertsen zou dit jaar z’n debuut maken als solist bij de Nederlandse Opera, maar corona leegde zijn agenda.

De 37-jarige Gijsbertsen moest op zoek naar een plan B. Niet omdat hij na al die maanden financieel aan de grond zit - in betere tijden had hij flink gespaard - , maar juist omdat hij nu wel érg veel vrije tijd had. ,,Ik moest vooral iets vinden om dat grote zwarte gat te vullen.”

Maar wát dan? Als je van je hobby je werk hebt gemaakt, denk je niet vaak na over een ‘switch’. En heel goed kunnen zingen is nou niet echt een vaardigheid waar je ontzettend veel kanten mee op kan. Omscholen werd dus het plan.

En die school begon met de komst van de LOI-cursusmap. Een deeltijd studie van 22 maanden waarna Peter Gijsbertsen ook úw tuin fantastisch zou kunnen aanleggen en onderhouden. De tenor begon helemaal opnieuw... als hovenier.

Gijsbertsen genoot al jaren van zijn grote tuin in Helvoirt. Dat kleine stukje groen in Amsterdam deed vroeger niet veel voor hem, maar van de huidige tweehonderd vierkante meter in Brabant ging zijn hart toch sneller te kloppen. Tuinieren werd een serieuze hobby. ,,Toch mooi om te weten hoe je een bepaalde plant moet snoeien om zoveel mogelijk bloemen te krijgen het jaar daarna.” Gijsbertsen leerde het zichzelf aan, maar corona maakte van hem een serieuzere leerling.

Hovenier werd zijn plan B. Met grote kans van slagen, want wie wil er nu niet een zingende tuinman? Toch kwam Gijsbertsen erachter dat zodra er ook maar een klein zangklusje voorbij kwam, de schoffel meteen aan de kant werd gezet. Echt vlotten met de studie wil het dan ook niet, want een paar weken terug druppelden de opdrachten, gelukkig, weer binnen. Een masterclass in Duitsland en een voorstelling (via livestream dan wel) bij Opera Zuid. ,,Maar alle andere concerten en klussen die gepland stonden, verdwijnen nu weer uit m’n agenda.”

Zijn agent had voorheen geen moeite met het vinden van werk voor Gijsbertsen. De tenor won namelijk twee jaar geleden de Nederlandse Muziekprijs: de hoogste onderscheiding voor een klassiek musicus. En ook in het buitenland gingen de zaken goed. Concerten, festivals en opera’s. Gijsbertsen was erbij.

Toch stond zingen niet altijd centraal in z’n leven. Pas op de middelbare school kwam hij achter die passie. ,,Een vriend van me wilde meedoen aan de musical. Hij wilde niet alleen. Ik vond het allemaal maar stom.” Toch deed Gijsbertsen het en zijn liefde voor zingen was geboren. ,,Ik vond het heerlijk.”

Zo heerlijk, dat de studie werktuigbouwkunde werd ingeruild voor het conservatorium. Zijn carrière begon meteen. Engeland, Zwitserland en Nederland. Gijsbertsen zong er de zalen vol.

Hoe anders ziet z’n leven er nu uit. ,,Maar ik weiger om te geloven dat de hele sector om gaat vallen. Ik wil het niet geloven.” En toch duikt Gijsbertsen straks de hoveniersboeken weer in, want zolang de klussen voor de tenor achterwege blijven, zijn groene vingers voor de klassiek zanger toch nog best een prima optie.

Toen hij als veelgevraagd dj van de één op de andere dag zonder werk kwam te zitten, ging er bij Maurice Otten indrukwekkend snel een knop om. ,,Ik heb een gezin, voel me verantwoordelijk. Ik heb monden te voeden.” Nu runt hij een klusbedrijf.

Soms zit hij om 06.00 uur ‘s ochtends in zijn bus, op weg naar een klus. Dan realiseert hij zich dat zijn werk er in zijn ‘vorige leven’ als dj nu op zou zitten. Op dit tijdstip zou Maurice Otten (41) naar huis rijden, in zijn mooie nieuwe auto. Moe, maar voldaan van wéér een feest met blije mensen.

Nu rijdt hij in een witte bestelbus. ‘Afgetrapt’, zoals de Dongenaar zelf zegt. Want geld voor een nieuwer exemplaar was er niet. De dj-klussen, die zich driekwart jaar geleden nog aaneenregen, zijn ingeruild voor klussen in de klassieke zin van het woord. Badkamers renoveren, kledingkasten maken, laminaat leggen, schuttingen zetten. Maurice Otten - als dj een allrounder- gaat ook als klusjesman voor het brede spectrum.

Het verhaal van de klussende dj is rottig en hoopvol tegelijk. Op de fauteuil in zijn zelf verbouwde woonkamer in Dongen zit géén neerslachtige veertiger. Al was dat nog zo begrijpelijk geweest. Otten had het mooi voor elkaar, zoals je dat noemt. Een leuk huis, een mooi gezin en een baan waar menigeen van droomt. Als ‘DJ Maus’, al 26 jaar in het vak, bevond hij zich in het ‘hogere segment’. Grote feesten, in binnen- en buitenland, leverden hem prima gages op, waarvan het gezin leuk kon leven.

,,Dat viel letterlijk van de één op de andere dag weg.” In maart ging door alle feesten een streep. ,,Mijn voorgevoel was meteen dat dit lang gaat duren. De evenementenbranche komt in een situatie als deze als eerste in de problemen, maar start ook als laatste weer op. Feesten voor 5000 man? Die komen er pas weer als er een vaccin is, denk ik. En als het zover is, zijn er veel minder feesten dan deejays die willen draaien. Zo lang ga ik het niet trekken.”

Ergens in maart dus al, zocht Otten naar een plan B. Het was vermoedelijk verantwoordelijkheidsgevoel dat hem snel in de actie-stand duwde. ,,Als ik geen gezin had gehad, was het waarschijnlijk anders geweest. Nu heb ik monden te voeden. Mijn vriendin werkt, maar verdient niet genoeg om het huis en de rekeningen te kunnen betalen.” Veel tijd werd het gezin bovendien niet gegund. De bank hing al snel aan de lijn om het over de hypotheekachterstand te hebben. Als eerste verkocht Otten nota bene zijn dj-sets. De auto die hij nog maar net gekocht had, werd ook te koop aangeboden, maar daarop bleek té veel afgeschreven te moeten worden.

De dj ging sushi bezorgen, voor het bedrijf van een vriend, en overwoog een baan als productiemedewerker of hovenier. Maar zou hij daar gelukkig van worden? ,,Ik moet iets maken, iets creëren. Op Facebook plaatste ik een oproepje, of mensen nog klussen hadden. Dat leverde veel reacties op.” 

Niet veel later volgde de professionaliseringsslag: er kwam een bus, er kwam meer gereedschap, er kwam een website. En er kwamen gelukkig klanten. Otten nam een risico, onderschrijft hij. De kosten gingen voor de baten uit. ,,Maar het was een ingecalculeerd risico.” De Dongenaar weet wat hij kan. Als klanten tevreden zijn, komen ze terug en vertellen ze het door. ,,Ik ben nu al aan het plannen voor december, januari.”

Gaat hij fluitend naar zijn werk? ,,Soms wel.” Maar het eerlijke antwoord is óók: ,,Natuurlijk heb ik ook nachten slecht geslapen van de zorgen. En wat mis ik het draaien enorm.” Ooit hoopt DJ Maus zijn comeback te maken. Wanneer dat moment daar is, durft hij zelf niet te gokken. ,,Voorlopig is Klusbedrijf Otten here to stay.”

Hij zou in de theaters staan met zijn nieuwe programma ‘Opgekropt staat netjes’. Maar cabaretier Jochen Otten geeft nu les aan studenten Nederlands. ,,Mijn ervaring op het podium komt goed van pas.”

Hij is opgeleid tot leraar Nederlands. Voor cabaretier en acteur Jochen Otten was het vanzelfsprekend terug te vallen op zijn oude beroep toen door corona theaters dichtgingen en opnamen voor tv stopten. ,,In maart was het paniek. Werk viel weg. Ik kon mijn voorstelling niet spelen en draaidagen voor tv-serie Mees Kees gingen niet door. Daar schrok ik van.”

Stand-upcomedy theater Toomler in Amsterdam, sloot, dus daar geen optredens. Schnabbels bij bedrijven werden afgezegd. ,,Dan plan B, dacht ik. Voor de klas. Ik klopte aan bij de Nieuwste School en bij Mill Hill, maar daar mocht ik niet op gesprek komen. Bij Fontys, de vakgroep Nederlands, kon ik wel aan de slag. Dat is de hoofdprijs. Ik geef les in voorlezen, vertellen en essayistiek. Mijn ervaring op het podium komt goed van pas.”

Inmiddels schrijft Jochen Otten een paar dagen per week scènes voor het vijfde seizoen van tv-programma Sluipschutters en is lesgeven geen noodzaak meer. ,,Of het moet zijn dat er nooit een vaccin komt en alle theaters failliet gaan. Ik wil straks weer op het podium staan, maar lesgeven vind ik echt leuk. Al langere tijd wilde ik terug het onderwijs in. Dat is door corona versneld.”

Otten is financieel niet afhankelijk van het onderwijs, hij ziet het lesgeven als een maatschappelijke verantwoordelijkheid. ,,Er zijn extra docenten nodig en ik merk dat leraren het werk nu heel zwaar vinden. Ze geven online les en dat is anders dan voor een klas staan. Het vraagt veel voorbereiding en vaak zien docenten de studenten niet. Die zetten hun scherm op zwart, want ze willen hun kamer niet tonen. ” Op routine een lesje afdraaien is er niet bij, docenten moeten zich nu opnieuw uitvinden, weet de Tilburgse cabaretier.

Zolang de coronapandemie regeert wil Jochen Otten zijn vak van comedian en het lesgeven combineren. Een dag voor de nieuwe gedeeltelijke lockdown speelde hij nog in Hoofddorp. ’s Avonds stond hij op het podium, vanuit de kleedkamer van het theater gaf hij ’s middags een online les. Zijn ervaring als artiest is welkom. ,,Mijn studenten staan later voor de klas. Ze moeten dan voor een groep kunnen spreken. Dat kan ik ze leren.” Maar als Fontys wil dat hij historische letterkunde of analyse van poëzie moet geven, dan doet hij dat ook.

Om zijn studenten toch live te zien liet Jochen Otten ze twee keer naar Theaters Tilburg komen. Hij gaf les in de Studiozaal. Daar is voldoende ruimte om afstand te houden: brede deuren, brede gangen.

Dat de studenten les krijgen van een bekende Nederlander vinden ze grappig. ,,Dan zegt een student: ‘Ik zag je zaterdag op tv, bij Mees Kees. Dat heb ik onmiddellijk afgezet. Ik heb weekend.’”

Soms vragen mensen hem of het onderwijs geen stap terug is. Nee, zegt Otten gedecideerd. Optreden en acteren zijn straks weer belangrijk, nu geniet hij van het lesgeven. ,,Ik heb een tijd in Amsterdam gewoond. Toen ik naar Tilburg verhuisde, zeiden mensen: ‘Waarom kom je terug?’ Nou gewoon, zei ik, omdat ik het hier leuk vind. Met studenten werken is dat ook. Bovendien is het goed voor mijn eigen ontwikkeling.”