Zó krijg jij je eerste baan

Jos Akkermans, gedragseconoom aan de Vrije Universiteit Amsterdam, onderzoekt al jaren hoe de arbeidsmarkt verandert. In het nieuwste college van de Universiteit van Nederland vertelt hij wat belangrijk is als je voor het eerst de arbeidsmarkt op komt.

Het draait volgens Akkermans om ‘employability’. Wat dat is? Employability is de term die alles omvat wat je in je mars moet hebben om aan het werk te komen. Het gaat om:

1. Expertise. Je moet goed zijn in wat je doet.

2. Aanpassingsvermogen. Je moet in staat zijn om de veranderingen bij te benen.

3. Anticipatie. Je moet zelf pro-actief de verandering vóór zijn.

4. Corporate sense. Je moet snappen hoe de hazen lopen binnen jouw bedrijf.

5. Balans. Je moet balans weten te vinden tussen werk en privé en tussen de taken die je doet.

Akkermans: "Employable is dus niet meer, meer, meer, employable is ‘nee’ durven zeggen en prioriteiten kunnen stellen." Volgens de econoom levert een goede dosis employability op dat je kunt omgaan met onzekerheden. "Zelfs al verlies je deze baan, je weet dat je een goede kans hebt om een nieuwe te vinden." Werk aan je soft skills, blijf met jezelf bezig is zijn advies. Je hoeft niet elke twee jaar van baan te switchen. Weet wel wat je nog wilt leren en hoe je dat gaat doen.

Dus, hoe vind je je eerste baan: door employable te zijn. Hoe je dat wordt, weet Akkermans: "Het gaat om je loopbaancompetenties, en die zijn onderverdeeld is drie soorten: reflectief, communicatief en gedragsmatig." Je reflectieve loopbaancompetenties gaan over je vaardigheden en motivatie: waar word je blij van, wat zijn je skills? Als je die kent, weet je wat voor werk bij je past.

Je communicatieve loopbaancompetenties op orde hebben, betekent dat je je bewust bent van je netwerk. Je kent veel meer mensen dan je denkt. Het gaat om profilering: kun je in een sollicitatiegesprek overbrengen wie je bent? En gedragsmatige loopbaancompetenties houdt in dat je actief zoekt naar ontwikkelingsmogelijkheden.

"Je wordt meer employable als je loopbaancompetenties goed zijn", zegt Akkermans. "Omdat je bewust met je werk bezig bent, raak je meer bevlogen over wat je doet en dat leidt weer tot betere prestaties. We zien dat bij zowel hoger- als lageropgeleiden."

Natuurlijk is er zoiets als ‘context’, weet de econoom. Je loopbaan is niet helemaal voorspelbaar. "Er kan iemand doodgaan, er kan een massaontslag aankomen. Maar mijn visie is: als er zoiets gebeurt, dan staan de mensen die employable zijn met 2-0 voor. Zij raken niet in paniek en hebben zo een andere baan."

Lees alle artikelen op het gebied van werk en carrière op onze Werkt-pagina en meld je aan voor de nieuwsbrief!