Dino’s stierven uit in de lente: “Was op een gevoelig moment”

Paleontologen zijn het erover eens dat een meteoorinslag op het huidige schiereiland Yucatán in Mexico zo’n 66 miljoen jaar geleden het eind inluidde van de niet-vliegende dinosauriërs. Dit staat ook bekend als de vijfde massa-uitsterving. 

“Die inslag deed de continentale plaat beven en veroorzaakte grote golfslagen in rivieren en andere waterlichamen. Dat maakte enorme hoeveelheden sediment los die vissen levend begroeven”, zegt Melanie During van de VU Amsterdam en Uppsala University. “Intussen regende het kleine glasachtige bolletjes: gesmolten steentjes die uit de inslagkrater waren weggeschoten, in de lucht verglaasden en een paar duizend kilometer verder neerkwamen.”

Die bolletjes vonden de onderzoekers terug in de kieuwen van enkele fossiele steuren in de Amerikaanse site Tanis, in North Dakota. Dat is onmiddellijk bewijs van hun dood kort na de meteoorinslag. “Ze waren heel duidelijk te zien op röntgenscans”, zegt VUB-onderzoeker Koen Stein. Op de scans konden de wetenschappers bovendien zien in welk seizoen de vissen stierven: “We bestudeerden de interne botstructuur van zes fossiele steuren. Daaraan kun je de seizoensgebonden groei aflezen, net zoals bij bomen. Deze vissen stierven toen het op het noordelijk halfrond lente was.”

_{Lees verder onder de foto.}

Ook de botcellen van de vissen bevestigen deze theorie: hun grootte en dichtheid veranderen ook onder invloed van de seizoenen.  “In alle visfossielen konden we de botceldichtheid en -grootte over verschillende jaren heen analyseren. In het jaar van de meteoorinslag waren ze groter aan het worden, maar hadden ze de piek nog niet bereikt”, zegt Dennis Voeten van Uppsala University. 

“We mogen hieruit echt concluderen dat ‘de grote dood’ in de lente kwam”, zegt During. “Dat was op een gevoelig moment, want in de lente start bij veel dieren de voortplantingscyclus. De incubatietijd bij reptielen zoals dinosauriërs en pterosauriërs is ook langer dan bij andere diergroepen, zoals vogels, dus waren zij mogelijk gevoeliger voor die plotse verstoring van hun omgeving.”

_{Lees verder onder deze foto.}

Ook verklaart het waarom sommige diersoorten de vernietigende meteoorinslag wel overleefde. In het zuidelijk halfrond was het namelijk herfst: “Dieren die toen al ondergronds aan hun winterrust begonnen waren, onder meer sommige vroege zoogdieren, kunnen zo de eerste maanden na de meteoorinslag, met grootschalige bosbranden, hebben overleefd”, aldus During.

Argentijnse wetenschappers ontdekken nieuwe “armloze” dinosoort

Wetenschappers ontdekken dat dinosaurussen ook al last hadden van luchtweginfecties