Een filmkostuum tegen leugenaars
In films lijken ze aan de lopende band spionnen en criminelen te ontmaskeren, maar in werkelijkheid zijn leugendetectors onbetrouwbaar. Psycholoog Sophie van der Zee ontwikkelde een beter exemplaar.
Een compleet pak dat met behulp van sensoren elke minieme beweging van 23 lichaamsdelen meet - 120 keer per seconde. Wie zo'n kostuum draagt, kan moeilijk liegen zonder door de mand te vallen, ontdekten forensisch psycholoog Sophie van der Zee van de universiteit van Cambridge en drie collega's uit Engeland en Nederland. Ze lieten proefpersonen liegen over een computerspel en een achterover gedrukte portemonnee.
Leugenaars bewegen bijna dubbel zo veel als mensen die de waarheid spreken
,,Leugenaars bewegen bijna dubbel zo veel als mensen die de waarheid spreken," ontdekte Van der Zee (27), die haar onderzoek gisteren presenteerde op een conferentie op Hawaii. Wie liegt, friemelt en wiebelt bijvoorbeeld bovenmatig veel met handen en voeten.
Score van 80 procent
De leugendetector die lichaamsbeweging meet, heeft het in ruim 70 procent van de gevallen bij het rechte eind. Gecombineerd met speciale ondervragingstechnieken werd een score van ruim 80 procent gehaald. Daarmee presteert de vinding veel beter dan de tot op heden gebruikte leugendetectors, polygrafen die in de jaren '20 zijn ontwikkeld.
Zo'n polygraaf meet onder meer bloeddruk, ademhaling en afscheiding van zweet. Maar wie krijgt geen klamme handjes als zijn toekomst afhangt van de uitkomst? Het apparaat kan slechts bij zo'n 60 procent van de gebruikers achterhalen of diegene de waarheid spreekt of liegt. Daarmee doet de polygraaf het niet veel beter dan een menselijke ondervrager.
Een betere leugendetector is belangrijk, want je wilt zo min mogelijk onschuldige mensen aanwijzen
,,Een betere leugendetector is belangrijk, want je wilt zo min mogelijk onschuldige mensen aanwijzen," zegt Van der Zee. Bij gebrek aan betere methoden om de waarheid te achterhalen, wordt nu uit wanhoop zelfs gemarteld door Amerikaanse veiligheidsdiensten, haalt haar collega professor Ross Anderson aan.
Onderzoek
Van der Zee verwacht interesse van politiekorpsen en veiligheidsdiensten. Ze doet al langer onderzoek naar bewegingen van verdachten en presenteerde haar bevindingen al eens bij de Nederlandse politie en de Amerikaanse FBI. ,,Natuurlijk kan het resultaat van een test met bewegingssensoren niet dienen als bewijs in de rechtszaal, 80 procent nauwkeurigheid is dan echt niet genoeg. Maar dit is tijdens het politieonderzoek wel heel bruikbaar om het juiste spoor te vinden."
In Europa wordt nu vanwege de onbetrouwbaarheid weinig gebruik gemaakt van leugendetectors. In de Verenigde Staten worden de omstreden polygrafen wel ingezet, in strafprocessen en bij onderzoeken naar medewerkers van de veiligheidsdiensten.
Duur
De verbeterde variant is duur. Het pak met bewegingssensoren - in Hollywood gebruikt om menselijk gedrag te filmen en in animaties te verwerken - kost bijna 40.000 euro. Bovendien is een ondervraagde die in zo'n pak gehesen wordt, zich continu bewust van de metingen, wat de resultaten kan beïnvloeden.
Van der Zee wil daarom een goedkopere versie ontwikkelen, waarbij bewegingen op afstand worden gemeten door slimme camera's.
Als het monitoren van bewegingen een veelgebruikt verhoorinstrument wordt, kunnen verdachten die de methode kennen, zichzelf dwingen om stil te blijven zitten, erkent Van der Zee. Maar ook daarmee zouden ze onthullen dat ze liegen. ,,Mensen zitten nooit helemaal stil."
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Eredoctoraat Radboud Universiteit voor Adriaan van Dis
De Radboud Universiteit in Nijmegen heeft schrijver Adriaan van Dis een eredoctoraat toegekend vanwege ‘zijn verdiensten als ambassadeur voor het leren van talen en culturen’. De universiteit spreekt hiermee haar waardering uit voor het feit dat de schrijver al vele jaren pleit voor het lezen van (strip-)verhalen en gedichten, omdat dat zowel verbeeldingskracht en kennis, als empathie en tolerantie zou bevorderen. -
PREMIUM
Hoeveel geld kun je verdienen door je huis te verduurzamen?
Als je een duurzaam huis wilt, moet je veel geld uitgeven. Denk aan het isoleren van de vloer en het dak en het installeren van een warmtepomp en zonnepanelen. Hoeveel levert dat nou precies op? -
Zo verdwijnen je WhatsAppberichten automatisch
Wil je voorkomen dat jouw berichten voorgoed terug te vinden zijn door (oud-)gesprekspartners? Of wil je wat opslagruimte vrijhouden op je smartphone? WhatsApp kan nieuwe berichten na een bepaalde tijd automatisch laten verdwijnen. -
PREMIUMvraag & antwoord
Alles wat je (niet) wilt weten over de hybride warmtepomp
Wie vanaf 2026 zijn cv-ketel wil vervangen, moet een hybride warmtepomp installeren, zo maakte het kabinet vandaag bekend. Maar past een warmtepomp in elk huis, wat kost-ie en zijn er wel voldoende monteurs? -
Nasa-ruimtetelescoop klaart monsterklus: omvang bepaald van grootste komeet ooit
Dat het groter was dan andere kometen werd al vermoed, maar nu zijn die vermoedens bevestigd: komeet C/2014 UN271 (Bernardinelli-Bernstein) is de grootste ooit.
-
PREMIUMWat zegt de wetenschap
Zijn er verschillen tussen een mannen- en een vrouwenbrein?
We streven naar gelijke behandeling voor mannen en vrouwen, maar biologisch zijn we niet hetzelfde. Draagt gelijke behandeling dan wel bij aan meer gelijkheid? -
Superbespaarder
Jasmina: ‘Door onze buffer hebben we het altijd gered en geen dag zonder eten gezeten’
Sommige mensen kunnen enorm goed met geld omgaan. Of ze nu veel of weinig hebben, ze zijn creatief en mét resultaat. Hoe doen ze dat toch? Elke week laten we hier een superbespaarder aan het woord. Deze keer Jasmina Borgeld (36), die van haar moeder leerde om creatief met geld te zijn. -
Onbemand ruimtevaartuig dichtst bij de zon ooit, op 48 miljoen kilometer afstand
Het onbemande ruimtevaartuig Solar Orbiter heeft zaterdag op zijn al ruim twee jaar durende reis door het heelal het punt bereikt dat het dichtst bij de zon is. Volgens het Europees ruimtevaartagentschap ESA is de sonde de zon nu tot op ongeveer 48 miljoen kilometer genaderd. Dat is minder dan een derde van de afstand tussen aarde en zon. Dichterbij is een door mensen ontworpen toestel nooit geweest.