Hersenschade door schildersziekte is blijvend
Mensen die hersenschade hebben door het werken met oplosmiddelen, houden daar jarenlang gezondheidsklachten aan over. Daar staat tegenover dat klachten niet erger worden.
Delen per e-mail
Er is geen verhoogde kans op dementie en het aantal patiënten met de 'schildersziekte' is flink gedaald. Dat blijkt uit onderzoek van neuropsycholoog Evelien van Valen, die vandaag aan de Universiteit van Amsterdam promoveert.
Chronische toxische encefalopathie (CTE), zoals de schildersziekte officieel heet, wordt veroorzaakt door langdurige blootstelling aan organische oplosmiddelen. Schilders, autospuiters, schoonmakers, drukkers en stoffeerders behoren tot de risicogroep.
Sinds 1997 zijn ruim 3000 mensen met gezondheidsklachten doorverwezen naar twee speciale 'Solvent-teams' in Amsterdam en Enschede. Circa 600 patiënten kregen de diagnose. Ze zijn vergeetachtig, hebben concentratieproblemen en zijn sneller moe of geïrriteerd. ,,Alles gaat trager en kost meer tijd. Patiënten hebben moeite met het opnemen van nieuwe informatie.''
Het goede nieuws is dat de klachten stabiliseren of iets afnemen. Het slechte nieuws is dat de klachten niet verdwijnen.
Stabiliseren
Voor haar onderzoek volgde Van Valen, voormalig hoofd van het Solventteam in het AMC in Amsterdam, 137 patiënten. ,,Er waren zorgen dat de klachten zouden verergeren. Het goede nieuws is dat de klachten stabiliseren of iets afnemen. Bij mensen die na twee jaar terugkomen, functioneert het geheugen iets beter. Het slechte nieuws is dat de klachten niet verdwijnen. Ze hebben er blijvend last van.''
Lange tijd bestond de vrees voor ernstige herenschade op lange termijn. ,,In ons onderzoek zijn geen aanwijzingen dat patiënten veel eerder dementie krijgen.''
Wet- en regelgeving voor het werken met organische oplosmiddelen is inmiddels strenger geworden. Ook heeft de bekendheid van de ziekte gezorgd voor meer bewustzijn, zodat patiënten sneller worden doorverwezen om verergering te voorkomen. Dat is terug te zien in de cijfers. Het aantal nieuwe patiënten daalt jaarlijks. In 1999 waren het er 104, in 2016 maar negen.
,,Het is een zeldzame ziekte aan het worden'', zegt Van Valen. ,,Grote bedrijven houden zich aan de veiligheidsvoorschriften. Voor kleinere bedrijven en zelfstandigen is het lastiger. Daar werken ze vaak nog in kleine ruimtes zonder goede ventilatie.''
Stoppen
Er is geen behandeling of medicatie voor de schildersziekte. Patiënten vinden lotgenotencontact of psychologische begeleiding wel prettig, maar dat vermindert de klachten niet. ,,Het enige wat echt helpt, is stoppen met het werk'', zegt Van Valen.
De schildersziekte is in Nederland en andere Europese landen - met uitzondering van Finland - op zijn retour. Maar in China, India en Afrika is de ziekte nog steeds een groot probleem. ,,Met name in Azië is nog veel industrie met ongezonde werkomstandigheden. Veel productieprocessen zijn naar landen daar verhuisd. We hebben het probleem geëxporteerd.''
Verder in het nieuws
-
Wrak van Titanic binnen dertig jaar compleet verdwenen door metaalvretende bacterie
Duikers van de internationale organisatie Five Deeps bevestigen de vermoedens van enkele wetenschappers: het wrak van rampschip Titanic verdwijnt in razend tempo. Voor het eerst in vijftien jaar zijn duikers, met behulp van een onderzeeër, terug bij de in 1912 op een ijsberg gelopen zeereus. -
Indiase sonde Chandrayaan in baan rond de maan
Een Indiase ruimtesonde is vandaag in een baan rond de maan gekomen. Het onbemande vaartuig, dat een maand geleden was gelanceerd, heeft veilig de moeilijke oversteek gemaakt. India zou bij een geslaagde maanlanding, na de Verenigde Staten, Rusland en China, het vierde land zijn dat daarin slaagt. -
PREMIUM
Zomeruniversiteit Het belang van nep-operaties en nepmedicijnen
De knapste koppen van Nederland vertellen deze zomer over ontwikkelingen in hun vakgebied in de Zomeruniversiteit. Vandaag deel 6: patiënten behandelen kan veel effectiever, betoogt hoogleraar gezondheidspsychologie Andrea Evers van de Universiteit Leiden. Haar aanpak: neem de placebo serieus. -
PREMIUM
‘Mijn vriend windt zich al meer dan dertig jaar op over hit Over de Muur’
Pieter Hulst en Gijs Groenteman ontleden teksten van Nederlandstalige hits. Ze geven antwoorden op prangende vragen die de nummers oproepen. Komen ze er zelf niet uit, dan roepen ze de hulp in van de wetenschap. Deze week filtert Gijs historische onjuistheden uit ‘Over de Muur’ van Klein Orkest. -
‘Slaaphormonen verergeren slapeloosheid alleen maar’
Het vrij verkrijgbare slaaphormoon melatonine is helemaal niet geschikt om mensen beter te laten inslapen en verergert insomnie alleen maar. Dat zegt slaapdeskundige Taco Bos naar aanleiding van een oproep van een grote groep wetenschappers om het middel voortaan alleen op doktersrecept beschikbaar te maken.
-
PREMIUM
Maakt geld gelukkig? ‘Lil’ Kleine ziet er niet bepaald ongelukkig uit’
Pieter Hulst en Gijs Groenteman ontleden teksten van Nederlandstalige hits. Ze geven antwoorden op prangende vragen die de nummers oproepen. Komen ze er zelf niet uit, dan roepen ze de hulp in van de wetenschap. Vandaag stelt Pieter zich naar aanleiding van de hit ‘Krantenwijk’ van Lil’ Kleine de vraag: maakt geld gelukkig? -
PREMIUM
‘We begrijpen weinig van de zwaartekracht, het menselijk verstand schiet tekort’
De knapste koppen van Nederland vertellen deze zomer over ontwikkelingen in hun vakgebied in de Zomeruniversiteit. Vandaag deel 5: Gerard ‘t Hooft (73) is een grote naam in de theoretische natuurkunde. Voor zijn onderzoek kreeg hij in 1999 de Nobelprijs. Hoe staat het met zijn zoektocht? ,,De zwaartekracht blijft een buitengewoon uitdagend probleem.’’ -
Video De Nederlandse 'nee' wordt in Azië gezien als hufterig gedrag
Een goedbedoelde ‘duim omhoog’ komt in Iran overeen met de minder vriendelijke middelvinger. Gebaren zijn lastig en kunnen tot enorme misverstanden leiden. Hoogleraar internationale communicatie Cees Hamelink (Universiteit van Amsterdam)* kent hier genoeg voorbeelden van.
