Een sneetje in je vinger of een blauwe plek op je been, het overkomt iedereen wel eens. De een is wat kleinzeriger en zal de hele dag praten over de intense pijn die het sneetje geeft, terwijl de ander er bijna niets van voelt. Maar wist je dat dit vaak geen aanstellerij is en dat je die pijngrens ook zelf kan verleggen? Neurowetenschapper Marijtje Jongsma (Radboud Universiteit) vertelt hoe je dit doet.

Eerst moeten we weten wat pijn precies is. Beeld het je maar even in: je zit op de bank, kop thee in je ene hand, koekje in je andere hand. Je wilt een slok van je thee nemen en.. Au! Gloeiend heet natuurlijk. Dat contact van kokend water en je lippen noemen we nociceptie. Dat is puur de reactie op een schadelijke prikkel. De echte pijn ontstaat echter pas in je hoofd milliseconden nadat je je lippen hebt gebrand. Zo bekeken is pijn dus eigenlijk een emotie.

Dat is het moment dat het endogene opioïdesysteem in beeld komt. Ja, dat is inderdaad een hele mond vol (gloeiend hete thee). Iedereen bezit zo’n systeem, maar wat doet dat systeem dan precies? Het produceert endorfine, een lichaamseigen morfineachtige stof, een sterke pijnstiller dus. Wanneer je pijn hebt, maakt je lichaam dit stofje aan. Eigenlijk zorgt je lichaam er dus voor dat je de pijn minder heftig ervaart.

Maar hoe zorg je er nou voor dat die pijngrens wordt verlegd? Marijtje Jongsma laat dit zien aan de hand van een bak ijswater. Als je je hand in een bak ijskoud water houdt en vervolgens een andere pijnprikkel krijgt, dan kan je veel meer hebben doordat je lichaam al endorfine produceert. Je hebt je pijngrens verlegd, al is het maar voor even.

Pijn kan pijn dus verminderen. Eigenlijk maken we hier allemaal al onbewust gebruik van. Ja, je leest het goed. Bedenk maar eens: wat doe je wanneer je je kleine teen weer eens tegen de tafelpoot stoot? Precies, je klemt direct je hand er omheen.