Vrees voor griepvirus als wapen terrorist
Het dodelijke vogelgriepvirus H5N1 staat ineens weer volop in de schijnwerpers. Virologen uit het Erasmus MC hebben laten zien dat het virus, dankzij slechts een handvol kunstmatig aangebrachte mutaties, kan overspringen van het ene op het andere zoogdier. Als diezelfde mutaties in het wild optreden, dreigt een levensgevaarlijke pandemie bij de mens.
Delen per e-mail
Pikant is dat het onderzoek al maanden op de plank ligt bij het vakblad Science. De Amerikaanse raad voor bioterrorisme (NSABB) houdt de publicatie tegen, uit vrees dat het onderzoek in handen valt van terroristen. Die zouden de besmettelijke H5N1-stam kunnen nabouwen om zo een wereldwijde ramp te veroorzaken. Achter gesloten deuren discussieert de raad nu over de vraag wat zwaarder weegt: de wetenschappelijke vrijheid of het hypothetische gevaar van misbruik door terroristen.
Formeel kan de Amerikaanse raad de publicatie niet tegenhouden, maar de Rotterdamse virologen Ab Osterhaus en Ron Fouchier zouden hun artikel na een negatief oordeel waarschijnlijk terugtrekken. Maar zover komt het volgens hen niet. Ze verwachten dat de raad na het weekend alsnog groen licht geeft.
De Rotterdammers achten het gevaar van bioterrorisme op basis van hun proef verwaarloosbaar. Het aanbrengen van genetische mutaties in een virus vereist namelijk een grote deskundigheid en een zeer geavanceerd lab. Osterhaus: "Voor potentiële terroristen is het veel makkelijker om miltvuurbrieven te versturen of om een toren in te vliegen, dan om zich te laten omscholen tot senior-biotechnoloog." De omstreden proef laat zien dat het vogelgriepvirus H5N1 aan een stuk of vijf mutaties genoeg heeft om te kunnen overspringen van de ene op de andere fret, en daarmee waarschijnlijk ook van mens op mens. Bij dit soort experimenten gelden fretten als het beste proefdier, omdat hun vatbaarheid voor griep sterk lijkt op die van ons.
Het H5N1-virus duikt al zo'n tien jaar her en der op. Het lift vaak mee met trekvogels. Tot nu toe heeft het virus niet zelf het vermogen verworven om zich makkelijk onder zoogdieren te verspreiden. Wetenschappers begonnen er zelfs aan te twijfelen of het virus daar überhaupt toe in staat was. De Rotterdammers rekenen nu met die twijfel af en wijzen op de noodzaak van een vaccin.
De farmaceutische industrie heeft diverse kandidaatvaccins in ontwikkeling. Osterhaus gaat die testen. Critici zullen roepen dat hij opnieuw de kas van de industrie wil spekken. Maar hij heeft geen keus, zegt hij. Overheden produceren nu eenmaal geen vaccins. "En als wetenschapper heb ik de morele plicht om de wereld op een ramp voor te bereiden. Liever nu kritiek, dan achteraf het verwijt dat ik niet het juiste onderzoek heb gedaan."
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.
Verder in het nieuws
-
PREMIUM
Zomeruniversiteit We demonstreren erop los: psycholoog maakt zich zorgen om polarisatie
De knapste koppen van Nederland vertellen deze zomer over ontwikkelingen in hun vakgebied. We trappen af met psycholoog Carsten de Dreu. Tegenstellingen in Nederland lopen fors op. We demonstreren ons suf en schelden elkaar via social media de huid vol. De Dreu ziet niet per se meer conflicten dan vroeger, maar volgens hem is er wel reden om ons zorgen te maken. -
PREMIUM
Neurochirurg Kuan Kho biedt epilepsiepatiënt nieuwe hoop
Er is nieuwe hoop voor patiënten die kampen met zware epilepsie-aanvallen. De Enschedese neurochirurg Kuan Kho brengt twee elektroden diep in de hersenen in. Ze zijn verbonden met een apparaatje dat niet alleen de hersenen stimuleert, maar ook de activiteit meet. Dat is een landelijke primeur. „Ik heb goede hoop”, zegt Kho. -
PREMIUM
Onderzoek Zorgrobots maken de hoge verwachtingen in de zorg nog niet waar
Robots die ondersteunen bij de zorg voor kwetsbare mensen, het is allang geen sciencefiction meer. Toch staat de robotisering in de langdurige zorg nog in de kinderschoenen, blijkt vandaag uit nieuw onderzoek. -
PREMIUM
wetenschap Robot als ‘menselijk’ gevaar: de valkuilen van kunstmatige intelligentie
Kunstmatige intelligentie verandert de wereld. Filosoof Stefan Buijsman brengt pluspunten en valkuilen in beeld: ,,De gevaren zijn menselijk. We kunnen er altijd iets aan doen.’’ -
PREMIUM
Met het blote oog komeet Neowise spotten? ‘Grijp die kans, want dit zie je niet vaak’
Komeet Neowise is zo helder, dat hij makkelijk met het blote oog te zien is. Je moet er deze dagen ‘extreem vroeg je nest voor uit’, maar dat gaat vanaf vrijdag veranderen. De komeet verplaatst zich naar de avondhemel. Roel Weijenberg uit Twello geeft tips hoe ook jij de komeet kunt spotten. ,,Ik denk dat je tegen middernacht goeie kans maakt.”
-
PREMIUM
Wat zegt de wetenschap Daders die zeggen ‘zich niets te kunnen herinneren’, kan dat wel?
Bij fout gedrag excuseren mensen zich graag met de dooddoener ‘dat ze zichzelf niet waren’. Kan dat, je verantwoordelijkheid afschuiven op bijvoorbeeld dronkenschap? -
Coronavirus camoufleert zich met suikerlaagje, maar er zitten gaten in zijn schild
Veel cellen in het menselijk lichaam zijn voorzien van een laagje suiker. Om onopgemerkt te blijven voor ons afweersysteem gebruiken veel virussen dezelfde camouflage. Door de eiwituitsteeksels, de zogenaamde spike-proteïnen waarmee zo’n virus de cellen binnendringt, van een suikerlaagje te voorzien zijn ze voor ons lichaam lastig te herkennen. Goed nieuws: er blijken gaten in de vermomming te zitten. -
PREMIUM
INTERVIEW RIVM-topman Van Dissel: ‘Het gaat nu om zelfbeheersing, blijf thuis bij verkoudheidje’
RIVM-topman Jaap van Dissel, hoofd infectieziektebestrijding en voorzitter van het Outbreak Management Team, benadrukt dat er een nieuw tijdperk is aangebroken in de strijd tegen corona. ,,We zitten nu in een nieuwe fase, wat belangrijk wordt is solidariteit en zelfbeheersing.’’
