Zoektocht naar buitenaards leven: zo vind je een alien

Hij is niet de enige die op zoek is. Wetenschappers zijn al decennia bezig met de zoektocht naar intelligent leven in het heelal. Maar hoe zoek je naar iets waarvan je niet weet hoe het eruit ziet? Simpel, zegt Ellerbroek, je begint met je boerenverstand: je gaat uit van de enige vorm van leven die bekend is, en dat is de vorm van leven hier op aarde. Radioastronoom Frank Drake schreef hiervoor in 1961 een formule die het aantal intelligente beschavingen zou moeten voorspellen. In die formule zijn een aantal voorwaardes opgenomen waaraan een ‘bewoonbare planeet’ aan moet voldoen.

De formule van Drake is voor de wetenschap een goed startpunt voor de zoektocht naar intelligent leven, aangezien er momenteel meer dan drieduizend planeten en planetenstelsels in kaart zijn gebracht. Dankzij steeds geavanceerdere telescopen blijft dit aantal stijgen, wat de zoektocht eerder moeilijker dan makkelijker maakt. Met de Drake-formule maak je een grof onderscheid tussen planeten waar leven theoretisch mogelijk is, en waar niet.

De eerste voorwaarde waaraan een potentieel bewoonbare planeet moet voldoen, is dat de planeet een vaste ondergrond moet hebben. Je kijkt dan naar rotsachtige planeten. Een gasplaneet als Jupiter valt op die manier al direct af. Ten tweede is de aanwezigheid van water belangrijk. Deze vloeistof speelt hier op aarde in elk levend organisme een essentiële rol. Het moet wel in vloeibare vorm voorkomen en daarom is de afstand van de planeet tot zijn ster heel belangrijk. Te dichtbij de ster en al het water zal verdampen door de hitte. Te ver van de ster en al het water is ijs geworden dor de kou.

Ten slotte is het nog belangrijk dat de planeet een gemiddelde atmosfeer heeft. Zonder atmosfeer is de planeet namelijk alsnog te koud voor intelligent leven. Maar met een te dikke atmosfeer ontstaat er een extreem broeikaseffect, zoals op Venus het geval is. Door al deze factoren te combineren blijft er een select groepje planeten over: planeten met een rotsachtige bodem, een gematigde temperatuur, vloeibaar water en een gemiddelde atmosfeer. Op dit groepje planeten richt de wetenschap zich, op zoek naar een micro-organisme in de atmosfeer.

Dat doet ze met behulp van radiosignalen. Al sinds de jaren ‘70 staan er op meerdere locaties op aarde enorme schotels die radiosignalen kunnen opvangen en waarmee wetenschappers letterlijk naar de Melkweg luisteren. Radiosignalen zijn namelijk de meest voor de hand liggende manier om te communiceren in het heelal omdat ze enorme afstanden kunnen afleggen. Tot een grootse ontdekking heeft het nog niet geleid, al werd er in 1977 een tot nu toe onbekend radiosignaal. Tot op heden hebben wetenschappers niet kunnen verklaren wat dit signaal was en daarna is het ook nooit meer opgevangen. Mogelijk een bericht van een alien?

Ellerbroek en zijn collega’s blijven voorlopig zoeken naar intelligent leven. Want volgens de sterrenkundige is het niet een kwestie van of, maar wanneer dit gevonden zal worden. Nu maar hopen dat het vredelievende aliens zijn die ons ook even naar huis laten bellen!

Dit was een wekelijkse bijdrage van de Universiteit van Nederland.