100.000 sociale huurwoningen minder in vijf jaar: ‘De trend is zorgwekkend’
In rap tempo neemt het aantal sociale huurwoningen af. Sinds 2013 telt Nederland bijna 100.000 huizen in de gereguleerde sector minder. De wachtlijsten nemen daardoor toe en meer mensen vallen buiten de boot. ,,Dit is de uitkomst van decennia aan politiek beleid.’’
De koepel voor woningcorporaties Aedes kwam vandaag met een rapportage over 2018 naar buiten. Het aantal nieuwbouwwoningen is naar een dieptepunt gezakt van 12.763. De jaren ervoor waren het er een paar duizend meer, maar de ambitie is om op het niveau van vóór de crisis te komen: 30.000 nieuwe huizen per jaar.
Wie dieper in de cijfers duikt, ziet dat de woningvoorraad zelfs afneemt. Het aantal huizen dat wordt gesloopt of verkocht ligt namelijk gedurende enkele jaren opgeteld hoger dan dat er bij komen (nieuwbouw en aankoop). Daarnaast wordt een deel van de voorraad door corporaties geliberaliseerd. Dat wil zeggen dat de huur bij aanvang van bewoning boven de sociale huurgrens van 720 euro uitkomt, waardoor de bewoners bijvoorbeeld geen recht meer hebben op huursubsidie.
Recht op huisvesting
,,Ik verbaas me over de snelheid van de afname van sociale huurwoningen’’, zegt stadsgeograaf Cody Hochstenbach. ,,In mijn ogen is het een zorgwekkende trend, die gekeerd moet worden om het recht op huisvesting te waarborgen. We zien de wachtlijsten alleen maar langer worden, meer mensen hebben moeite hun huur te betalen of vallen buiten de boot. Daardoor zijn meer mensen dakloos geworden.’’
Het aantal geliberaliseerde huurhuizen is in de periode 2013-2017 gegroeid van 87.000 naar 125.000, een toename van 45 procent, zo tonen cijfers van Aedes. In 2018 kwamen er nog eens 10.000 bij, blijkt uit de rapportage van vandaag. Er zijn ook zo’n 100.000 huizen verkocht, al neemt het aantal verkochte huizen de laatste jaren af. Corporaties verkopen huizen om het opgebrachte geld te investeren in nieuwe huizen en verduurzaming, maar ook om voor ‘gemengde wijken’ te zorgen of huurders de kans te geven ‘wooncarrière’ te maken met de aankoop van hun eigen huis. Momenteel staan er bijna 2,2 miljoen sociale huurhuizen in Nederland, 28 procent van de totale woningvoorraad. De meeste Nederlanders wonen in een koophuis (58 procent). De rest wordt verhuurd door particulieren of commerciële bedrijven.
Aedes-voorzitter Marnix Norder is somber over de sociale woningbouw: ,,Jongeren, alleenstaanden, mensen met een middeninkomen... de zoektocht naar een huis is voor velen van hen uitzichtloos. Dus kabinet, doe iets. Zorg voor meer bouwlocaties, stop met de verhuurderheffing en maak het mogelijk dat corporaties middenhuurwoningen kunnen bouwen. Pas dan kunnen we mensen uit de wooncrisis halen.’’
De woningnood was dit jaar dominant aanwezig in de nieuwsrubrieken, met excessen in de Randstad en dan vooral Amsterdam. Maar op veel meer plekken in het land stegen de huizen- en huurprijzen tot recordhoogtes en woningzoekenden lieten van zich horen op sociale media met de actie #ikwileenhuis, overigens geïnitieerd door de woningcorporaties zelf. De crises met stikstof en vervuilde grond (PFAS) hebben nog niet eens invloed gehad op de nieuwbouwvoorraad tot en met 2018. De verwachting is dat het probleem er in ieder geval niet kleiner door zal worden.
Bevolkingsgroei
Eigen huizenbezit wordt méér gesubsidieerd dan sociale huur
,,De bevolking groeit en we hebben in verhouding méér sociale huurhuizen nodig’’, zegt Cody Hochstenbach van de Universiteit van Amsterdam, die veel publiceert over sociale tweedeling op de woningmarkt. ,,We zien het omgekeerde gebeuren. Deels heeft dat te maken met de toegenomen belastingdruk bij woningcorporaties waardoor ze minder kunnen bouwen, maar het is ook gewoon de uitkomst van decennialang politiek beleid dat erop gericht is de sociale huursector kleiner te maken. Daardoor staat volkshuisvesting als brede voorziening op de helling en wordt sociale huur gezien als liefst tijdelijk vangnet. Als het even kan, zouden mensen met een lager of middeninkomen moeten kunnen doorstromen naar een eigen huis, zo is de gedachte.’’
Het waren volgens Hochstenbach VVD en CDA die met name dat eigen woningbezit aanmoedigden zodat de verzorgingsstaat kleiner zou worden, maar voor linkse partijen werd het sinds eind jaren 80 ook gezien als emancipatie en ‘een ticket naar de middenklasse’. ,,Eigen huizenbezit wordt méér gesubsidieerd dan sociale huur’’, aldus de onderzoeker. ,,De hypotheekrenteaftrek kost de overheid zo’n 10 miljard euro, de huurtoeslag 4 miljard euro.’’
Langere wachtlijsten
Een politieke keuze, met wel enkele nadelige gevolgen, zegt Hochstenbach. ,,Zo hebben bewoners van een sociale huurwoning nu veel vaker dan voorheen een laag inkomen, waardoor armoede zich in bepaalde wijken concentreert. In 2002 had nog 5 procent van de huurders moeite om de huur te betalen, in 2015 was dat al 18 procent. Door de verhuurderheffing en nog wat andere belastingen neemt de druk op woningcorporaties alleen maar toe. Het zal zich vertalen in nog langere wachtlijsten en meer mensen die buiten de boot vallen.’’
PvdA, SP en GroenLinks willen het afslanken van de sociale woningvoorraad wel een halt toeroepen. De oppositiepartijen in de Tweede Kamer dienen binnenkort een voorstel in om in de woningwet op te nemen dat het aantal sociale huurhuizen minimaal gelijk blijft. Krimpregio’s zouden een uitzondering kunnen krijgen.
Er zit overigens ook nog goed nieuws in de rapportage van Aedes. De woningcorporaties liggen op koers met de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad. Doelstelling is om in 2021 op gemiddeld energielabel B uit te komen en dat lijkt te gaan lukken. Corporaties investeerden in 2018 met name in efficiëntere verwarmingsinstallaties (in 70.000 huizen), zonnepanelen (60.000 huizen) en warmtepompen (10.000 huizen).
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Boetegevaar voor SUV's en Tesla-rijders in Duitsland
Eigenaren van een SUV en sommige Tesla-modellen lopen in Duitsland het risico op een bekeuring. Ze zijn bij wegversmallingen in overtreding als ze op de linkerbaan rijden. -
4
Getest: Dit is de beste wasmachine voor grotere huishoudens
Wat is de beste wasmachine voor een gezin van vijf personen of meer? En welke heeft de beste prijs-kwaliteitverhouding? De Consumentenbond geeft antwoord. -
Nieuwbouw sociale huurwoningen naar dieptepunt
In 2018 hebben woningcorporaties 13.000 sociale huurwoningen gebouwd, blijkt uit onderzoek van branchevereniging Aedes. En dat is minder dan de corporaties hadden gewild. Aedes spreekt zelfs van een dieptepunt. Een gebrek aan bouwlocaties en verhoogde belastingen zitten de nieuwbouw in de weg. -
PREMIUM
Wie zijn huis wil verbouwen kan dat het beste nú doen
Wie zijn huis wil verbouwen, is momenteel goedkoper uit en kan makkelijker een aannemer vinden. Nu bouwbedrijven als gevolg van de crises rond stikstof en PFAS veel minder grote nieuwbouwprojecten hebben, zijn ze weer in voor kleinere klussen. -
PREMIUM
Voorkom dat de muizen in jouw tent kamperen: ‘Zet bij thuiskomst alle spullen binnen’
Na een lange thuisreis heb je vast weinig zin alle kampeerspullen op te ruimen. Maar je wilt toch geen schimmel in het tentdoek. Of geplette slaapmatjes? Berg ze daarom maar beter wel met zorg op.
-
PREMIUM
Kies de regenton die bij jou past en laat die regen maar komen
Planten water geven, ramen lappen en zelfs de wc doorspoelen: je kunt een hoop doen met regenwater. Maar dan moet je het wel eerst opvangen. Een regenton biedt de oplossing. -
Koken & Eten
Bramen uit de natuur plukken? Hier moet je op letten voor je begint
In augustus en september is het bramenseizoen, wat betekent dat je ze weer in overvloed in de natuur kunt vinden. Sommige mensen gaan er dan ook op uit om ze te plukken. Maar kun je dit zonder risico’s doen? Hier moet je eerst even op letten voordat je aan het plukken slaat. -
PREMIUMcolumn
Die arme mannen toch. Sproeien ze of sproeien ze niet
Linda Akkermans schrijft drie keer per week over wat haar bezighoudt.