Achmea: 105.000 minder zorgmedewerkers nodig door slimmer bouwen voor ouderen

,,Zo moet het.’’ Daan Tettero van de vastgoedtak Syntrus Achmea maakt een zwaai met zijn armen. ,,Een rolstoel kan hier de draai maken. Brede deuren. Geen drempels. En de badkamer naast de slaapkamer zodat er zo weinig mogelijk risico op nachtelijke valpartijen is. Dáár kunnen beugels komen als het nodig is.’’ Hij laat een appartement zien in de Nieuwe Sint Jacob in Amsterdam: een complex van 305 huurappartementen rondom een gemeentelijk monument, dat is omgebouwd tot een kleinschalige woonvorm voor mensen met dementie.

,,Een verpleegkundige kan van deur tot deur en hoeft niet heel de stad of dorp door. Dat bespaart enorm veel tijd’’, zegt Jeroen Kemperman van Zilveren Kruis, de zorgverzekeraar van Achmea. Hij heeft een prognose laten maken door experts. Met 450.000 levensloopbestendige woningen zijn er 105.000 minder mensen in de zorg nodig en 130.000 minder mantelzorgers doordat er bijvoorbeeld geen tuin of groot huis is om te onderhouden. Die woningen moeten dan wel dicht bij elkaar in de buurt staan, zoals in een appartementencomplex, in nieuwe woonwijken of aan hofjes.

Het pleidooi is niet nieuw, er wordt al decennia gesproken over woningen waar mensen zonder grote verbouwingen kunnen blijven wonen, ook als ze ouder worden, ziek worden of een beperking hebben. De urgentie is nu wel groter dan ooit volgens Jeroen Kemperman. ,,We vergrijzen in rap tempo. We krijgen 580.000 mensen met een vorm van dementie, bijna een verdubbeling van het aantal nu. In 2040 hebben we 4,8 miljoen 65-plussers, bijna 2 miljoen meer dan nu. Van die groep ouderen zullen 1,7 miljoen mensen alleen wonen, waar dit er nu 900.000 zijn. De huidige woningmarkt en het zorgaanbod zijn daar niet voor toegerust.’’

Levensloopbestendig is meer dan alleen brede deuren zonder drempels. Er moeten genoeg voorzieningen zoals winkels en een apotheek op loopafstand zijn, er moet een centrale tuin of ontmoetingsplaats zijn en er moet een beetje reuring zijn, zodat de bewoners niet alsnog binnen zitten te verpieteren. ,,Het moet een omgeving zijn waar mensen zien of het wel goed met je gaat; dat je even een kijkje neemt als de gordijnen niet opengaan. Dat heb je niet als je ergens achteraf in een vrijstaand huis woont.’’

Achmea roept gemeenten op alles op alles te zetten om de helft van de nieuwe woningen levensloopbestendig te maken. In sommige vergrijzende regio’s, zoals Zeeland, moeten zelfs alle nieuwe woningen zo gebouwd worden dat ouderen er langer zelfstandig kunnen wonen. Kemperman: ,,Wijziging van bestemmingsplannen en woningbouw hebben lange doorlooptijden, daarom is het van belang om niet te wachten met bouwen van levensloopbestendige woningen. Het lost niet de hele puzzel op, want het aantal ouderen verdubbelt bijna, terwijl de beroepsbevolking amper groeit. Het helpt wel.’’

Vastgoedbelegger Syntrus Achmea wil zelf jaarlijks zo’n tweeduizend levensloopbestendige woningen laten bouwen. Tettero: ,,Dat doen we met geld van pensioenfondsen. Die kijken ook naar het maatschappelijk rendement van hun beleggingen.’’

Het complex in Amsterdam, aan de rand van Artis, dat afgelopen voorjaar werd opgeleverd, is niet voor iedereen. De huren voor de appartementen van 60 tot 90 vierkante meter zitten tussen de 1200 en 1700 euro per maand. ,,Maar bouwen in stedelijk gebied, zoals in Amsterdam en Utrecht, met de heel hoge grondprijzen is heel duur. We schatten dat ongeveer twee derde van de 450.000 levensloopbestendige woningen koop zal zijn, ruim 50.000 vrijesectorhuur en ruim 75.000 sociale huur.”

Volgens Achmea is er enorme vraag naar woningen met goede zorg. Heel de woningmarkt heeft er baat bij als die op grote schaal worden gebouwd. Tettero: ,,Een deel van de ouderen wil zelf echt niet verhuizen, maar veel ouderen die dat wel willen, kunnen dat niet omdat er nu nauwelijks woonalternatieven zijn. Het is vaak een onmogelijke keuze: óf blijven wonen in de eengezinswoningen terwijl ze nog maar met zijn tweeën of alleen zijn óf het verpleeghuis. Dat moet veranderen. Het is belangrijk dat er meer keuze komt op de woningmarkt en we beter inspelen op de demografische ontwikkelingen. Meer passende woningen voor de oudere doelgroep stimuleert bovendien de doorstroming op de woningmarkt.’’