Amsterdam eerste stad met woonplicht voor nieuwe huizen

Het is de eerste stad die nu met een concreet voorstel komt. Andere gemeenten onderzoeken ook de mogelijkheid van een woonplicht, zoals Eindhoven, Maastricht en Den Haag. De steden zullen misschien sneller zijn dan het kabinet dat kijkt of landelijke wetgeving met een dergelijke uitkomst haalbaar is. 

Kopers moeten in Amsterdam voortaan zelf in hun nieuwbouwhuis gaan wonen in de hoofdstad. Het gemeentebestuur komt vandaag met deze maatregel, weet Het Parool. Deze zogenoemde zelfwoonplicht moet volgens wethouder Laurens Ivens de huizenmarkt beschermen tegen kopers die hun nieuwe ­woning direct doorverhuren. Volgende week begint de inspraakprocedure voor de maat­regel, die alleen geldt voor nieuwbouwhuizen.

De woonplicht is een nieuw wapen in de strijd tegen beleggers die woningen kopen om voor hoge prijzen te verhuren. Dit fenomeen, ook wel buy-to-let genoemd, is een groeiend verschijnsel in de stad, met dank aan de stijgende huizenprijzen. Volgens De Nederlandsche Bank valt inmiddels één op de vijf verkochte woningen in Amsterdam in handen van beleggers. “We zien dat de particuliere huurmarkt enorm groeit,” ­aldus Ivens. ,,We willen alle potentiële kopers een kans geven.” 

Sinds 1 januari gelden ook strengere regels voor verhuur aan groepen. Ivens heeft eerder laten weten dat hij ook bij bestaande woningen in zou willen grijpen met een soort woonplicht, maar dat daar echt landelijke regelgeving voor nodig is. Nu heeft een gemeente alleen iets te zeggen over nieuwbouw. 

Uit onderzoek van de Amsterdam School of Real Estate blijkt dat buy-to-let de huizenmarkt verstoort. Vooral starters kunnen niet op tegen beleggers, die veel meer kunnen en willen betalen. Ze weten dat huizen prima beleggingen zijn en dat verhuur voor hoog rendement zorgt.

,,We moeten zorgen dat woningen worden gekocht om in te wonen en niet om er zoveel mogelijk aan te verdienen, zodat de prijzen alleen maar sneller stijgen,” aldus Ivens.

Volgens Jerry Wijnen, voorzitter van de Makelaarsvereniging Amsterdam, kopen niet alleen beleggers een huis voor verhuur. Ook particulieren die al een woning bezitten, gaan na een bezoek aan hun financieel adviseur met hun overwaarde op jacht naar een tweede huisje, dat ze vervolgens verhuren. ,,Dat is echt een trend. Voor een woning van 50 vierkante meter kunnen ze elke maand 1300 tot 1500 euro huur vangen. Van de bank krijgen ze niets meer voor hun geld,” aldus Wijnen.

Hij vindt het ondanks zijn liberale inborst ‘niet raar’ dat de gemeente maatregelen neemt. “Anders veranderen huizen in handelswaar en verdienen mensen veel geld aan de woningnood.”

Volgens Ivens was het een juridische worsteling om deze plicht vorm te geven. “Dit is een vergaande maatregel, die inbreuk maakt op het eigendomsrecht. Maar dit houdt stand voor de rechter.” Het is niet gelukt om de woonplicht in te voeren voor de bestaande woningbouw. Daarvoor is landelijke wetgeving nodig.

Het verhuurverbod voor nieuwbouw wordt opgenomen in de erfpachtvoorwaarden en geldt ook voor volgende kopers. Verhuur aan directe familie blijft mogelijk. Ook geldt een uitzondering voor Amsterdammers die tijdelijk in het buitenland verblijven. Ivens staat wel toe dat eigenaren hun huis verhuren als sociale of middeldure woning, dus met een maximale huurprijs van 1027 euro per maand.

Volgens Ivens is Amsterdam de eerste gemeente in Nederland die dit invoert. In het buitenland proberen steden ook de invloed van beleggers in te perken. Berlijn en Barcelona kochten zelf woningen op, in Engeland geldt een extra belasting voor de aankoop van tweede huizen.