Bouwvergunningen nieuwbouw lopen hard terug, maar er zijn lichtpuntjes

Een lichtpuntje: met name in steden en regio’s waar de woningnood erg hoog is, is het aantal afgegeven bouwvergunningen gestegen, zo constateert huizenmarkteconoom Carola de Groot van de Rabobank in haar analyse. In Lelystad bijvoorbeeld kwam het aantal bouwvergunningen in de eerste drie kwartalen uit op 205 tegen 142 in dezelfde periode vorig jaar. Een leuke opsteker voor deze groeistad. 

En de Rabo-econoom heeft meer voorbeelden: in de regio Utrecht zijn 3164 vergunningen verstrekt in drie kwartalen tegen 3396 dezelfde periode vorig jaar. In Groot-Amsterdam steeg het aantal naar 2778 tegenover 2384 in dezelfde periode vorig jaar. In Delft en Westland, waar het woningtekort ook fors is, steeg het zelfs van 425 naar 1018.

Het is een positieve noot in een verder vrij somber beeld, beaamt De Groot. Landelijk gezien is er namelijk een daling. En die is best fors. Volgens de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek zijn er in de eerste drie kwartalen van dit jaar nog geen 39.000 vergunningen afgegeven, vorig jaar kwam dat aantal in dezelfde periode nog op ruim 49.000.

Tekst loopt door onder de grafiek

Waarom sommige gemeenten en regio’s toch een stijging laten zien, vindt huizenmarkteconoom De Groot lastig te verklaren. Uit de Rabobank-analyse blijkt in elk geval dat het niet per se samenhangt met de stikstofproblematiek. Illustratief is volgens de huizenmarktdeskundige de Veluwse gemeent Nunspeet, waar het aantal afgegeven bouwvergunningen in het derde kwartaal van dit jaar uitkwam op 70, tegenover 6 in het derde kwartaal 2018. Over de eerste drie kwartalen van dit jaar lag het totaal op 133, tegenover 71 vorig jaar.

Stikstof wordt vaak aangehaald als belangrijke veroorzaker van de afname van het aantal bouwvergunningen maar volgens haar spelen veel fundamentelere problemen de nieuwbouw parten. Zo wijst ze op een gebrek aan bouwlocaties, een tekort aan bouwvakkers en stijgende bouwkosten. ,,Willen we de nieuwbouw aanzwengelen dan is sleutelen aan de drempelwaarde voor de stikstofdepositie echt niet voldoende.”

De landelijke daling is al veel eerder ingezet, zegt ook hoogleraar Peter Boelhouwer van de TU Delft. Hij trok eerder dit jaar al aan de bel omdat het aantal afgegeven bouwvergunningen al stokte. Minder vergunningen nu, leidt tot minder nieuwe huizen over een jaar of twee jaar, is zijn waarschuwing. 

,,Ik denk dat we al heel blij mogen zijn als we dit jaar uitkomen op zo’n 50.000 afgegeven bouwvergunningen", zegt hij. Daarmee wordt de doelstelling van 75.000 nieuwe woningen op jaarbasis (een afspraak van corporaties, bouwers en projectontwikkelaars en overheid uit 2018) ook over twee  jaar niet gehaald. ,,Als we het woningtekort echt willen bestrijden, dan moeten daar de komende jaren echt werk van gemaakt gaan worden. Op deze manier gaat dat niet goedkomen.’

Al met al is het geen beeld om vrolijk van te worden. Toch kan het nog slechter, brengt woningmarktexpert Boelhouwer in herinnering. In heel 2013 werden er zo’n 27.000 vergunningen afgegeven voor nieuw te bouwen huizen, 30 procent minder dan het jaar ervoor. Sinds 1953 was dat aantal niet zo laag. ,,Het gaat niet best maar gelukkig zijn we nog niet op zo'n dieptepunt.”