Hoge materiaalprijzen brengen bouw en verbouw huizen in gevaar

De prijzen van onder meer hout en staal gaan al zo'n anderhalf jaar omhoog, maar de situatie is nu nog onzekerder geworden door de oorlog in Oekraïne. Dat de energieprijzen voor langere tijd extreem hoog zijn, helpt niet mee. Voor het eerst zijn ook beton en cement fors duurder geworden omdat bij de productie fossiele brandstoffen worden verbruikt. 

Uit  de meest recente cijfers van Centraal Bureau Statistiek van februari blijkt dat de importprijzen nog steeds oplopen. Vorig jaar werden sommige bouwproducten van hout of staal wel 80 tot 90 procent duurder. Daar komt wat betreft gezaagd en geschaafd hout nog eens 42 procent bovenop in februari, vergeleken met een jaar eerder. Gewalst plaatstaal werd 47 procent duurder. Kunststof buizen stegen 8 procent na een stijging van 30 procent vorig jaar al. Beton werd in een jaar tijd 11,5 procent duurder en cement 13,5 procent. 

Branchevereniging Bouwend Nederland helpt haar leden nu met zogenoemde ‘Oekraïneclausules’ in contracten. Er zijn standaard formuleringen rondgestuurd voor nieuwe overeenkomsten waar projectontwikkelaars en particulieren mee te maken krijgen als ze een huis gaan bouwen of verbouwen. 

,,De hoge materiaalprijzen zijn een groot probleem”, zegt Richard Massar namens Bouwend Nederland. ,,Uitgangspunt van de clausules is dat bouwbedrijven met hun opdrachtgever in gesprek gaan over hoe het valt op te lossen. Opdrachtgevers hebben er niks aan als risico’s eenzijdig bij de aannemer worden neergelegd. Ze moeten dus samen kijken hoe de pijn verdeeld kan worden. Een clausule kan voorkomen dat dat een juridische strijd wordt.”

Naast de prijs is de levering vaak ook een probleem. Levertijden van talloze onderdelen van een huis zijn fors opgelopen, ook als je je huis wil verduurzamen. ,,De prijsstijgingen van vorig jaar hadden voornamelijk te maken met een economie die wereldwijd op gang kwam na coronamaatregelen en lockdowns”, zegt Madeline Buijs, hoofd onderzoek van vastgoedadviseur Colliers. ,,De verwachting was dat het aanbod wel zou toenemen, maar deels speelt het probleem van tekorten nog steeds.”

De oorlog in Oekraïne gaat ook weer zorgen voor leveringsproblemen, schat Buijs in. ,,Door de sancties in Rusland loopt ook het aanbod van hout en staal weer terug. Bovendien zitten in de CBS-cijfers van februari nog niet de kosten van energie in maart bijvoorbeeld. Ik verwacht niet dat het snel rustiger gaat worden. Wat het effect op de bouw is, kunnen we nog moeilijk zeggen. Het ligt eraan in welke fase een project zit, maar het is goed denkbaar dat huizen duurder worden. De onzekerheid kan voor vertragingen zorgen.”

Bouwend Nederland hield onlangs een peiling onder leden over de onzekerheid die de oorlog in Oekraïne teweeg brengt. De 359 respondenten denken allemaal dat de bouwprijzen verder oplopen de komende tijd. 89 procent is bang voor vertragingen. 63 procent denkt dat projecten niet kunnen worden opgeleverd omdat elementen ontbreken en een even grote groep verwacht uitstel of afstel van nieuwe bouwprojecten. ,,Terwijl we dat met het huidige woningtekort juist niet kunnen hebben”, maakt Massar nog eens duidelijk. 

Ook particulieren kunnen bij de aankoop van een nieuwbouwwoning door onbekende bouwtijd en stijgende bouwkosten in de problemen komen, stelt Marijn Snijders, directeur bij Capital Value. ,,Bouwbedrijven, toeleveranciers, woningcorporaties en pensioenfondsen moeten gezamenlijk werken aan een oplossing om te voorkomen dat er open einden blijven in aannemingsovereenkomsten”, zo zegt hij in een persbericht. Hij pleit voor een tijdelijke verlaging van de belasting op bouwmaterialen voor de woningbouw. Bouwend Nederland sluit zich daar niet bij aan, antwoordt Richard Massar desgevraagd: ,,We streven ernaar dat de opdrachten blijven komen, huizen worden gebouwd, aangesloten en verduurzaamd.”