Slechts 6 procent van het huizenaanbod is beschikbaar voor alleenstaanden met een modaal inkomen, becijfert De Hypotheker. In de provincies Utrecht, Noord-Holland en Noord-Brabant is de situatie voor woningzoekenden met een modaal inkomen (36.000 euro bruto) het meest uitzichtloos. In Groningen en Friesland maakt een alleenstaande huizenkoper de meeste kans om een woning te vinden. 

Tweeverdieners met een modaal inkomen hebben meer mogelijkheden om een woning te vinden. In veel provincies en gemeenten komen zij in aanmerking voor meer dan de helft van de te koop staande woningen. In de Randstad is dat anders. In Noord-Holland (23 procent), Zuid-Holland (30 procent) en Utrecht (18 procent) komen modale gezinnen slechts in aanmerking voor een klein deel van het totale woningaanbod.

Minister Kajsa Ollongren van Binnenlandse Zaken (ook wonen) vindt het belangrijk dat starters toegang blijven houden op de woningmarkt. Het baart haar zorgen dat de kloof tussen de gemiddelde hypotheek die starters kunnen krijgen en de gemiddelde verkoopprijs steeds groter wordt, zo schrijft ze in antwoord op Kamervragen van de PvdA. ‘De toegankelijkheid van de woningmarkt voor starters blijf ik daarom nauwgezet in de gaten houden. Ik heb al de NHG-premie verlaagd en de kostengrens verhoogd’, schrijft ze. 

Verder probeert de minister de mogelijkheden te verruimen voor starters met een flexibel inkomen. Ook is ze samen met het Kadaster en de Universiteit van Amsterdam een onderzoek gestart naar het opdrijven van de huizenprijzen door beleggers. Daarnaast is de oplossing volgens Ollongren vooral veel nieuwe huizen bouwen. Door woondeals te sluiten met de regio's waar woningbouw het meeste nodig is, moeten er jaarlijks 75.000 nieuwe huizen bij komen. De vraag is of dat gaat lukken, zeker nu bouwprojecten op losse schroeven staan vanwege te hoge stikstofconcentraties bij natuurgebieden.

Is eerst sparen voordat je iets kunt kopen niet logisch? Waarom zouden jongeren recht hebben op een eigen huis?
,,Ja, zo ben ik ook opgevoed: sparen voordat je iets koopt. Maar we vragen te veel van starters. Ze komen van school af en hebben vaak een studieschuld van hier tot Tokio. Ze worden gedwongen om te huren maar zijn voor een simpel appartement 800 euro kwijt, waardoor ze niet de mogelijkheid hebben om te sparen. Omdat ze niet kunnen kopen, hebben ze niet de kans om vermogen op te bouwen. Ze verdienen een eerlijker speelveld en daarom steun van de overheid.”

Wat stelt u voor?
,,Wat mij betreft hoeven starters nog maar 50 procent van de woning af te lossen en niet 100 procent zoals nu. Verder stel ik voor de overdrachtsbelasting af te schaffen, zodat starters minder eigen geld hoeven in te brengen. Daarnaast pleit ik voor een verplichte Nationale Hypotheek Garantie, waardoor zij goedkoper kunnen lenen en financiële risico’s beperken. Maar ik dacht laatst ook aan de jaren '80. Toen kreeg je van de overheid een premie van 21.000 gulden om je eerste huis te kopen. Wat mij betreft halen we die premie weer van stal.”

Maken uw voorstellen de huizenmarkt niet nog krapper en zouden de prijzen daardoor niet nog harder kunnen stijgen? De huizenprijs ligt al hoger dan ooit.
,,De uitdaging blijft inderdaad bestaan om veel extra huizen bij te bouwen, zodat het aanbod omhoog gaat. Wij gaan uit van een behoefte van 100.000 huizen per jaar, niet 75.000 zoals de minister. Maar daarnaast vind ik dus dat starters meer steun verdienen. Ze kunnen nu moeilijk terecht op de koopmarkt en dat is een probleem dat ik me aantrek.”

De Universiteit van Nederland legt in de video hieronder uit waarom het zo lastig is om als starter een huis te kopen: