Huizenbouwers wakker geschud door stikstofcrisis: ‘Het kán anders’
Het stikstofbesluit van de Raad van State zorgt sinds eind mei voor een bouwcrisis. 18.000 projecten zijn in de wacht gezet tot er milieubesparende maatregelen rond beschermde natuurgebieden worden genomen. Iedereen baalt, maar hoogleraar klimaatontwerp Andy van den Dobbelsteen ruikt juist kansen.
,,Het stikstofprobleem kan een doorbraak forceren”, zegt Van den Dobbelsteen. ,,De bouw heeft de afgelopen jaren een aantal kansen gemist en loopt nu tegen de muur. De rechter zet de rem erop, wat het mogelijk maakt alsnog over te stappen op duurzaam bouwen en gebruik te maken van innovatie. Dat is niet alleen goed voor Nederland, maar ook voor de bouwbedrijven zelf.”
De hoogleraar ziet genoeg mogelijkheden om ‘natuurinclusief’ te bouwen. ,,Vergeet beton en staal, bouw huizen van hout en andere organische materialen. Bouw zoveel als mogelijk in de fabriek. Dan is de uitstoot op de bouwplaats, soms in de buurt van natuurgebieden, nihil.”
Het is vloeken in de kerk, want de brancheverenigingen roepen al enkele weken dat de bouw helemaal niet zoveel stikstof uitstoot (slechts 2,4 procent van het totaal). Bouwend Nederland wil daarom dat vooral huizenbouwers worden uitgezonderd van de stikstofregels, zodat ze gewoon kunnen doorgaan met hun werkzaamheden. Al zijn de brancheverenigingen al wel enige tijd voorstander van huizen uit de fabriek (prefab). ,,Maar wij zijn niet de veroorzakers van het stikstofprobleem”, zei Jan Fokkema van Neprom, de vereniging van ontwikkelaars, recent tegen deze site.
Lobby
,,Toch denk ik dat traditionele bouwers inmiddels wel zijn wakker geschud”, zegt Gert van Vugt, oprichter en directeur van Sustainer Homes, dat dinsdag een prijs won op de prefab-beurs in Den Bosch. ,,Ze weten dat lobbyen tegen milieumaatregelen niet helpt, maar dat ze nu mee moeten in de ontwikkeling van circulair bouwen.”
De stikstofcrisis is niet alleen een drama, maar ook een kans, wil Van Vugt maar zeggen. ,,Onder de juiste omstandigheden kan met een veel lagere stikstofimpact worden gebouwd. Het kan echt anders. Hoe? Door hout te gebruiken in plaats van staal. Oude grachtenpanden in Amsterdam hebben ook een houten skelet. Het is stevig, zeker dankzij innovatieve manieren van houtbewerking en verbeterde houtverbindingen. Bovendien kunnen we dat hout gewoon van bomen gebruiken die we in Nederland laten groeien. Zo haal je ook weer CO2 en stikstof uit de lucht.”
Onder de juiste omstandigheden kan met een veel lagere stikstofimpact worden gebouwd
Een andere belangrijke reductie van stikstofuitstoot kan ontstaan als zo min mogelijk onderdelen naar de bouwplaats worden gebracht. Wij hebben nu veertig huizen in Nederland staan. Die zijn letterlijk in één dag geplaatst. De badkamers en wc's zitten er kant en klaar in - betegeld en al. Er zijn slechts tien ritjes van vrachtwagens nodig. Dat scheelt enorm aan uitstoot.”
Goederenvervoer
De meeste uitstoot komt inderdaad van de aan- en afvoer van bouwmateriaal, bevestigt adviesbureau CE Delft. ,,Al hebben wij met name onderzoek gedaan naar CO2-uitstoot. Zo'n 30 procent van de C02-uitstoot bij een bouwproject komt van goederenvervoer. We schatten in dat dat bij stikstof ongeveer hetzelfde is. De meeste winst is te behalen door het huis grotendeels in de fabriek in elkaar te zetten.”
Bouwprojecten kunnen gewoon doorgaan als de juiste werkbouwtuigen worden ingezet
Bijna alle nieuwbouw maakt gebruik van prefab-methodes, maar er is een aantal revolutionaire bedrijven bezig om huizen praktisch kant en klaar af te leveren op de bouwplaats. Zo heeft het grootste bouwbedrijf van Nederland, BAM, geïnvesteerd in een Zuid-Afrikaanse start-up genaamd Thorb, die onlangs z’n eerste proefmodellen neerzette in Delft. Oprichter Rick van den Bos denkt dat de stikstofproblemen een zetje in de rug kunnen geven. ,,Al vermoed ik eerder dat het een zuchtje wind in de rug is dan een stevige bries. De échte redenen om prefab te bouwen zijn betaalbaarheid en circulariteit, oftewel zo bouwen dat je alles kunt demonteren en opnieuw kunt gebruiken. Het biedt gewoon enorm veel voordelen.”
Voor (bijna) geheel prefab-bouw is nog wel wat innovatie nodig. Maar ook de bestaande projecten kunnen makkelijk milieuvriendelijker, stelt Guy Cremer van Boels, verhuurder van bouwmaterieel. ,,Bouwprojecten kunnen gewoon doorgaan als de juiste werkbouwtuigen worden ingezet”, zegt hij. ,,De overheid kan hier haar steentje aan bijdragen met een subsidieregeling ter vervanging van vervuilend materieel.” Volgens Cremer kun je oude diesels vervangen door diesels met een filter of een elektrisch aangedreven motor. ,,Bij de introductie van de elektrisch auto heeft de overheid ook een fiscale stimulans gegeven, dus ik zie niet in waarom dat nu niet zou kunnen.”
Bekijk de video hieronder waarom we een stikstofprobleem hebben.
Prefab-woningen
- Prefab is een verzamelnaam voor een industriële bouwtechniek voor huizen. Bijna elke bouwer maakt gebruik van technieken, zoals het produceren van complete muren in de fabriek.
- De revolutie moet komen van compleet opgebouwde, demonteerbare en dus zelfs verplaatsbare huizen. In 2017 werden er 1200 verplaatsbare woningen gebouwd, 6 procent van de nieuwe sociale huurwoningen. Vorig jaar zou dat aantal naar zo’n 6000 zijn gestegen.
- De minister van Binnenlandse Zaken Kajsa Ollongren ziet ook brood in prefab. In Rotterdam stimuleert ze de bouw van kant-en-klaarhuizen voor studenten en vluchtelingen.
- In vakblad Cobouw werden wat voordelen genoemd van prefab: minder afhankelijk van vakkrachten (er is te weinig bouwpersoneel), het is sneller te bouwen (dus minder lang wachten voor de klant, minder rente, minder last omwonenden), vrij van weersinvloeden (omdat binnen wordt gebouwd, ook geen verlet), de kosten zijn sneller inzichtelijk én er zijn minder variabele kosten.
- Naast grote bouwbedrijven als BAM en Heijmans zijn er ook kleinere specialisten bezig met prefab zoals Block2Build, Sustainer Homes en Kodasema (uit Estland).
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
PREMIUM
Waarom liggen bouwprojecten stil? En 13 andere vragen over stikstof
Bouwprojecten, Schiphol, wegverbredingen, melkkoeien en zelfs de Formule 1 liggen onder vuur door een ogenschijnlijk nieuwe boosdoener: stikstof. De natuur én de mens hebben er last van. Hoe groot is het milieuprobleem? Waar komt het door? En hoe komen we er vanaf? De stikstofcrisis in veertien vragen en antwoorden. -
vraag 't vtwonen
Zo berg je alle troep in huis slim op
Rondslingerende spullen hebben we allemaal. Genoeg opbergruimte is dan wel zo handig. Maar niet iedereen heeft een grote woonkamer of zin in een enorme kast midden in de ruimte. Kortom, slim opbergen, hoe doe je dat? We vragen het Fietje Bruijn, stylist bij vtwonen. -
PREMIUMbinnenkijken
Mathilde en Dorien vertrekken met gezin naar Bali om zich te laten inspireren voor volgende stap
Mathilde Streefkerk en Dorien de Vries vertrekken uit hun uiterst duurzame hoekwoning in de Warmoestuin in Rijswijk. Een bijzonder avontuur op het Indonesische eiland Bali lonkt. -
PREMIUM
Hoe weet je of jij hoogbegaafd bent? Een expert legt uit wat de kenmerken zijn
Twee à drie procent van de bevolking is hoogbegaafd. Zij hebben een sterk ontwikkeld brein met een IQ van 130 of meer. Maar volgens specialisten ligt het werkelijke percentage nog veel hoger. Alleen: hoe weet je of je hoogbegaafd bent? Wij vroegen expert Tessa Kieboom om raad. -
Energierekening
Martha (41): ‘Afgelopen winter verbruikten we voor 800 tot 900 euro per maand’
Hoeveel geld besteedt u aan energie in huis? Hoe probeert u de kosten omlaag te brengen? Deze vragen stellen we elke week aan een Nederlander. Vandaag: Martha (41) uit Baarn.
-
PREMIUM
Alcohol drinken tijdens de zwangerschap kan leven lang gevolgen hebben voor je kind
Laag geboortegewicht, hersen- of gezichtsafwijkingen, concentratieproblemen. Alcohol drinken tijdens de zwangerschap kan een leven lang gevolgen hebben voor je kind. En dat moet nóg bekender worden, vindt het Trimbos-instituut. Daarbij is ook een rol weggelegd voor de man. -
Kritiek op kabinetsaanpak stikstofcrisis: ‘Boterzacht’
Boeren mogen zelf kiezen of ze stoppen met hun bedrijf en het is aan provincies om te bepalen waar de maximumsnelheid op de weg naar beneden kan. Volgens GroenLinks is deze kabinetsaanpak van de stikstofcrisis ‘boterzacht’. -
Voor werk verhuizen naar Curaçao of Aruba: ‘Onthoud dat het er op een eiland anders aan toe gaat’
Na je werkdag op het strand liggen met een cocktail in je hand. Het lijkt een droom, maar op bijvoorbeeld Bonaire, Curaçao en Sint Maarten kan het gewoon. Ook Nederlanders kunnen hier werken. Docent Daniël van der Bilt en accountmanager Kim Lameris van detacheringsbureau TMI leggen uit wat je van tevoren moet regelen.