Huizenbouwers wakker geschud door stikstofcrisis: ‘Het kán anders’

,,Het stikstofprobleem kan een doorbraak forceren”, zegt Van den Dobbelsteen. ,,De bouw heeft de afgelopen jaren een aantal kansen gemist en loopt nu tegen de muur. De rechter zet de rem erop, wat het mogelijk maakt alsnog over te stappen op duurzaam bouwen en gebruik te maken van innovatie. Dat is niet alleen goed voor Nederland, maar ook voor de bouwbedrijven zelf.”

De hoogleraar ziet genoeg mogelijkheden om ‘natuurinclusief’ te bouwen. ,,Vergeet beton en staal, bouw huizen van hout en andere organische materialen. Bouw zoveel als mogelijk in de fabriek. Dan is de uitstoot op de bouwplaats, soms in de buurt van natuurgebieden, nihil.”

Het is vloeken in de kerk, want de brancheverenigingen roepen al enkele weken dat de bouw helemaal niet zoveel stikstof uitstoot (slechts 2,4 procent van het totaal). Bouwend Nederland wil daarom dat vooral huizenbouwers worden uitgezonderd van de stikstofregels, zodat ze gewoon kunnen doorgaan met hun werkzaamheden. Al zijn de brancheverenigingen al wel enige tijd voorstander van huizen uit de fabriek (prefab). ,,Maar wij zijn niet de veroorzakers van het stikstofprobleem”, zei Jan Fokkema van Neprom, de vereniging van ontwikkelaars, recent tegen deze site.

,,Toch denk ik dat traditionele bouwers inmiddels wel zijn wakker geschud”, zegt Gert van Vugt, oprichter en directeur van Sustainer Homes, dat dinsdag een prijs won op de prefab-beurs in Den Bosch. ,,Ze weten dat lobbyen tegen milieumaatregelen niet helpt, maar dat ze nu mee moeten in de ontwikkeling van circulair bouwen.”

De stikstofcrisis is niet alleen een drama, maar ook een kans, wil Van Vugt maar zeggen. ,,Onder de juiste omstandigheden kan met een veel lagere stikstofimpact worden gebouwd. Het kan echt anders. Hoe? Door hout te gebruiken in plaats van staal. Oude grachtenpanden in Amsterdam hebben ook een houten skelet. Het is stevig, zeker dankzij innovatieve manieren van houtbewerking en verbeterde houtverbindingen. Bovendien kunnen we dat hout gewoon van bomen gebruiken die we in Nederland laten groeien. Zo haal je ook weer CO2 en stikstof uit de lucht.”

Een andere belangrijke reductie van stikstofuitstoot kan ontstaan als zo min mogelijk onderdelen naar de bouwplaats worden gebracht. Wij hebben nu veertig huizen in Nederland staan. Die zijn letterlijk in één dag geplaatst. De badkamers en wc's zitten er kant en klaar in - betegeld en al. Er zijn slechts tien ritjes van vrachtwagens nodig. Dat scheelt enorm aan uitstoot.”

De meeste uitstoot komt inderdaad van de aan- en afvoer van bouwmateriaal, bevestigt adviesbureau CE Delft. ,,Al hebben wij met name onderzoek gedaan naar CO2-uitstoot. Zo'n 30 procent van de C02-uitstoot bij een bouwproject komt van goederenvervoer. We schatten in dat dat bij stikstof ongeveer hetzelfde is. De meeste winst is te behalen door het huis grotendeels in de fabriek in elkaar te zetten.”

Voor (bijna) geheel prefab-bouw is nog wel wat innovatie nodig. Maar ook de bestaande projecten kunnen makkelijk milieuvriendelijker, stelt Guy Cremer van Boels, verhuurder van bouwmaterieel. ,,Bouwprojecten kunnen gewoon doorgaan als de juiste werkbouwtuigen worden ingezet”, zegt hij. ,,De overheid kan hier haar steentje aan bijdragen met een subsidieregeling ter vervanging van vervuilend materieel.” Volgens Cremer kun je oude diesels vervangen door diesels met een filter of een elektrisch aangedreven motor. ,,Bij de introductie van de elektrisch auto heeft de overheid ook een fiscale stimulans gegeven, dus ik zie niet in waarom dat nu niet zou kunnen.”

Bekijk de video hieronder waarom we een stikstofprobleem hebben.