Een opeethypotheek of verzilverhypotheek is een lening die je op je oude dag kunt gebruiken om rianter van te leven. De lening wordt ‘betaald’ met de overwaarde van de woning. Feitelijk hoog je je hypotheek op, zonder dat geld opnieuw in het huis te stoppen. Meijer bepleit vooral soepelere regelgeving, zodat de hypotheekvorm voor meer 55-plussers beschikbaar komt.

Is het gegoochel met geld dat niet bestaat een legitieme manier om ouderen die krap bij kas zitten een appeltje voor de dorst te geven? Michiel Meijer van Van Bruggen Adviesgroep, een van de grootste bemiddelingsbureaus van Nederland, ziet de opeethypotheek beslist niet als ‘geldcreatie’. ,,Het is het naar voren halen van inkomsten die op een zeker moment komen, als het huis wordt verkocht, en een hele reële optie waar wat mij betreft meer aandacht voor komt vanuit hypotheekverstrekkers en toezichthouders.”

Het principe van je huis ‘opeten’ is volgens Meijer het beste uit te leggen aan de hand van een voorbeeld. ,,Stel, iemand van 74 jaar oud heeft al heel lang een huis en nog een hypotheek van 100.000 euro. Het huis wordt getaxeerd op een waarde van 500.000 euro. Waarom zou zo iemand niet de hypotheek kunnen ophogen tot 300.000 euro, zodat die 2 ton vrij besteed kunnen worden, als een soort aanvullend pensioen? Dan blijft er nog steeds een grote overwaarde bestaan. De enige verliezer is de erfgenaam. En dan dus ook de fiscus. Want er blijft bij overlijden en verkoop van het huis minder geld over om te verdelen.”

Woningeigenaren hebben volgens Meijer maar beperkt de mogelijkheid de overwaarde te gelde te maken of om te kiezen voor een aflossingsvrije hypotheek met lage hypotheeklasten. Nu wordt bij standaard hypotheeknormen ervan uitgegaan dat het volledige hypotheekbedrag annuïtair wordt afgesloten, ook bij een (deels) aflossingsvrije hypotheek. Meijer: ,,Hierdoor beperken we mensen in hun vrijheid een grotendeels of volledig aflossingsvrije hypotheek af te sluiten of om te zetten. Het is hoog tijd om deze grote groep uit die dwangbuis te helpen.”

Ook het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting is op z'n hoede. Vooral omdat er vormen zijn waarbij de rente niet hoeft te worden betaald, maar maandelijks wordt opgeteld bij het hypotheekbedrag. Uit het rekenvoorbeeld hierboven: 300.000 euro wordt 301.000, 302, 303, etc. ,,Het kan prima zolang je de rente blijft betalen en er een goede verhouding is tot de overwaarde”, zegt Nibud-hypotheekexpert Marcel Warnaar. ,,Maar wat nou als iemand niet bij 84 overlijdt, maar pas bij 100? Moet die uit huis worden gezet omdat de overwaarde is opgegeten?” 

Goede regels zijn dus belangrijk, vinden AFM en Nibud. Temeer omdat Nederland de oudedagvoorziening relatief goed heeft geregeld, met een gegarandeerde AOW-uitkering en een flinke pensioenpot. 

Er is nog één groot nadeel aan de opeethypotheek als instrument, erkent Michiel Meijer. Want zo wordt het voor ouderen totaal niet aantrekkelijk gemaakt hun huis te verkopen, terwijl een verhuizing voor doorstroming op de woningmarkt zou kunnen zorgen. ,,Ja, tegenstanders zullen zeggen dat je de huizenmarkt deels op slot gooit, maar ik heb vooral die ouderen voor ogen die niet willen verhuizen en niet bij hun eigen vermogen kunnen komen en doe een oproep aan hypotheekverstrekkers om transparante producten te verzinnen.”

Geïnteresseerd in de woningmarkt en hypotheken? Beluister de podcast Onder de Pannen of bekijk ze hieronder.