‘Nieuwe geluidsnorm maakt warmtepomp te duur’

Strenge, nieuwe geluidsnormen maken het voor veel Nederlanders te duur om een warmtepomp te kopen, waarschuwen brancheverenigingen. De Tweede Kamer praat vandaag over regels die buren moeten beschermen tegen het lawaai van de pompen.

Chris van Mersbergen en Stefan ten Teije 03-07-19, 03:00 Laatste update: 03-07-19, 15:18

Nieuwe warmtepompen mogen vanaf volgend jaar juli geen herrie voor de buren meer veroorzaken. Op de erfgrens mag nog maar 40 decibel te horen zijn. Dat is te vergelijken met een het geluid van een huiskamer of een stil klaslokaal.

De installaties aan de gevel, in de achtertuin of op het balkon produceren nu tussen de 53 en 74 decibel, blijkt uit onderzoek waarop minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken, D66) haar plan baseert. Daardoor is bij de schutting of heg met de buren vaak nog te veel gezoem of gebrom te horen.

Kast om buiteninstallatie

Mijn advies: ga praten met de buren en vraag of de installatie kan worden verplaatst
Erik Roelofsen, directeur Nederlandse Stichting Geluidshinder

De meeste huishoudens die een elektrische warmtepomp kopen ter vervanging van de op aardgas draaiende cv-ketel, gaan voor de variant met een buiteninstallatie. Om de nieuwe geluidsnorm te halen, moeten zij straks bijvoorbeeld een soort kast om hun pomp laten bouwen. Dat kost geld. Bovendien leidt zo’n kast vaak tot slechtere prestaties, waardoor nóg meer geïnvesteerd moet worden in isolatie of zonnepanelen. De consument voelt het straks dus dubbel in de portemonnee.

Volgens Frank Agterberg, voorzitter van de Dutch Heat Pump Association, brengt het plan de klimaatambities van het kabinet daarom in gevaar. ,,De nieuwe norm betekent voor veel consumenten een enorme extra barrière om een warmtepomp aan te schaffen”, zegt Agterberg, die de Tweede Kamer samen met vier andere brancheverenigingen een kritische brief schreef. Hij wil dat wordt gekeken naar Duitsland, waar een norm van 50 decibel geldt.

‘Niet streng genoeg’

De Nederlandse Stichting Geluidshinder vindt de norm van 40 decibel juist niet streng genoeg. ,,Als de installatie van je buren in de buurt van je slaapkamerraam zit en je slaapt met het raam open, dan kan dat nog steeds hinder veroorzaken”, zegt directeur Erik Roelofsen, die jaarlijks enkele tientallen overlastmeldingen binnenkrijgt. ,,Mijn advies: ga praten met de buren en vraag of de installatie kan worden verplaatst.”

Afgelopen jaar zijn er volgens het CBS ruim honderdduizend warmtepompen in huizen en andere gebouwen geplaatst. Een groei van 27 procent ten opzichte van 2017, die vooral werd veroorzaakt door huishoudens die warmtepompen met buiteninstallaties aanschaffen. Nederland telde eind 2018 bijna een half miljoen warmtepompen. Wie al een warmtepomp heeft, hoeft niet aan de nieuwe regels te voldoen.

Subsidie

Het kabinet wil dat we de komende tientallen jaren massaal overstappen op andere manieren om onze huizen te verwarmen dan de op gas gestookte cv-ketels. In 2050 moeten vrijwel alle gebouwen in Nederland duurzaam worden verwarmd. Dat staat ook in de klimaatwet vastgelegd.

Gemeenten hebben de opdracht gekregen om in 2021 met plannen te komen welke alternatieve energiebronnen ze in willen zetten en in welke wijken ze willen beginnen. In eerste instantie wordt daarbij vooral gekeken naar de uitbreiding van warmtenetten, met als bron restwarmte van industrie of afvalcentrales. Huizen hebben dan maar weinig aanpassingen nodig - een groot voordeel.

Er is echter niet genoeg restwarmte om heel Nederland op die manier te verwarmen en de komst van nieuwe bronnen, zoals aardwarmte, is nog onzeker. Daarom wordt de elektrische warmtepomp gezien als belangrijk alternatief. ,,De pomp is niet de drager van de energietransitie, maar wel een essentiële aanvulling”, zegt Pieter Boot, sectorhoofd klimaat van het Planbureau voor de Leefomgeving.

Beer op de weg

Hij ziet nog wel een beer op de weg. ,,De uitdaging zit hem in de grote vraag naar warmte als we een koude winter hebben. Ons elektriciteitsnet kan het niet aan als ‘s winters de helft van Nederland moet worden verwarmd met een elektrische pomp.” Boot ziet een oplossing in hybride warmtepompen, die bij een verhoogde vraag overgaan van elektriciteit op gas.

Een warmtepomp levert minder energie dan een gasketel. Daarom moeten huizen eerst goed worden geïsoleerd. © Shutterstock

,,Vervolgens zouden we kunnen kijken of dat gas groen geproduceerd kan worden, hoewel nog moet blijken of we daar genoeg van hebben. In de toekomst is waterstof misschien een optie, maar dat is nu nog te duur. Daarom is een gematigde inzet op de warmtepomp slim. Dan kunnen producenten ze goedkoper en stiller ontwikkelen. Een geluidsnorm helpt vast dat proces te versnellen.”

Boot verwijst naar nieuwe regels voor warmtepompen met een buiteninstallatie, waarover vanochtend in de Tweede Kamer wordt gediscussieerd. Minister Kajsa Ollongren (D66, Binnenlandse Zaken) wil buren beschermen tegen het lawaai van warmtepompen aan de andere kant van de schutting.

Doodsteek

Als een consument erachter komt dat zijn pomp niet de prestaties levert die hem voorgespiegeld waren, is de aannemer de klos
Henk-Jan Visscher, bouwadviseur

Brancheverenigingen zijn bang dat de geluidsnorm de doodsteek is voor de gestage groei van het aantal warmtepompen in Nederlandse woningen. Extra maatregelen om de pompen stiller te maken, zoals een extra kast om de zoemende buiteninstallatie, zouden de investering onaantrekkelijk maken en de prestaties van de warmtepomp danig verslechteren.

Bouw- en installatieadviseur Henk-Jan Visscher raadt bouwbedrijven zelfs af om - als de Tweede Kamer het plan omarmt - nog warmtepompen met buiteninstallatie op te hangen in woonwijken. ,,Als een consument erachter komt dat zijn pomp niet de prestaties levert die hem voorgespiegeld waren, is de aannemer de klos. Het kan gezien worden als bouwfout.”

Erik Roelofsen van de Stichting Geluidshinder Nederland noemt het ‘onzin’ dat producenten geen stillere warmtepompen zouden kunnen maken.,,Ze moeten daar gewoon rekening mee houden in het ontwerp. Misschien wordt het dan duurder, maar het mag toch niet zo zijn dat we het normaal vinden als mensen wakker liggen van irritant geluid.”

Om consumenten toch te bewegen tot het vervangen van de cv-ketel, stopt het kabinet de komende jaren jaarlijks tientallen miljoenen in een speciaal warmtefonds. Ook de warmtepomp kan op subsidie rekenen.

Kijk hier hoe een warmtepomp het Zwembad Apeldoorn verwarmt: