Niks adhd, gewoon een druk baasje

Op 11-jarige leeftijd kreeg de zoon van Yvonne van Riemsdijk uit Koedijk zijn diagnose: adhd, gilles-de-la-tourette, een vorm van autisme en een licht verstandelijke beperking. ,,Ik schrok behoorlijk toen ik die hele lijst hoorde. Het was een klap in mijn gezicht'', vertelt ze nu, jaren later. Toch was deze moeder ook opgelucht. Het lag niet aan haar dat haar zoon anders was. ,,Als moeder ben je altijd bang dat het aan jou ligt.''

Haar zoon was druk, kon totaal niet stilzitten. In de klas zette hij de boel soms flink op stelten. Kinderen wilden niet altijd met hem spelen, omdat hij het spel verpestte. ,,Hij was ontzettend ongeduldig, kon zich slecht concentreren'', vertelt Van Riemsdijk.

Tics
Naarmate de jongen ouder werd, zat hij niet meer lekker in zijn vel. Hij kreeg tics, werd somber en angstig. ,,We trokken het allemaal niet meer.'' Van Riemsdijk kwam in het medische circuit terecht. Haar zoon werd maandenlang opgenomen. Aan het einde van de rit kwam dus die diagnose. De artsen voorspelden een toekomst zonder werk, zonder zelfstandige woning, zonder echte vrienden.

Na dat eerste gevoel van opluchting volgde het ongeloof. Moeder Van Riemsdijk zag heus dat haar zoon anders was, maar al die diag­noses? ,,Ik zag veel meer potentie in mijn zoon. Dat kon er alleen niet uit komen door alle problemen in ons gezin'', verklaarde ze zelf.

Ze nam een drastisch besluit: haar zoon mocht niets weten van de diagnoses. ,,Een kind dat weet dat hij van alles mankeert, gaat zich daarnaar gedragen'', legt Van Riemsdijk uit. ,,Dan komt er zeker niet uit wat er in zit.''

Medisch label
Opvoedcoach Liesbeth Hop ziet tal van kinderen met een medisch label vastlopen. ,,Zo'n label wordt de identiteit van een kind. Kijk, daar heb je die adhd'er weer of die autist.'' Veel te veel kinderen krijgen een medisch etiket, betoogt ze. Ze roept ouders op niet te snel naar een medisch specialist te rennen, maar eerst te zoeken naar manieren om het kind beter te laten gedijen. Hop: ,,Kijk naar de omgeving, naar de omstandigheden. Zie de positieve kanten van je zoon of dochter en benadruk die.''

Zelf maakte de opvoedcoach het ook mee dat mensen haar niet begrepen. De geschiedenis herhaalde zich bij haar zoon. ,,Artsen probeerden ons in allerlei hokjes te duwen, maar dat lukte niet. Ik ben ontzettend eigenwijs geweest en heb ons geen label laten geven.'' Als een kind anders is, wil dat niet zeggen dat het medisch iets mankeert. ,,Laat een kind zichzelf zijn. Ouders zijn soms zo onzeker. Waarom is mijn kind niet normaal? Maar wat is normaal? Dat komt doordat de maatschappij daar een norm voor bedenkt. Zonder afwijkende mensen bestond 'normaal' ook niet.''

Medicijnen 
Het gebruik van medicijnen tegen adhd is de afgelopen 10 jaar verviervoudigd. Bijna 3 procent van de kinderen zou vorig jaar een autistische stoornis hebben. ,,We zijn de afgelopen decennia steeds meer gaan denken in termen van stoornissen'', concludeert professor Laura Batstra, van de Rijksuniversiteit Groningen. ,,We laten weinig ruimte aan kinderen die net even anders zijn dan de rest. Anders heet al gauw afwijkend.'' Ouders van deze 'andere' kinderen hebben het zwaar, merkt Batstra en zoeken opvoedkundige hulp. ,,Maar dan is een medisch label snel een voorwaarde, omdat de behandeling anders niet wordt vergoed.'' Terwijl een label niet altijd het beste is voor de kinderen. Batstra: ,,Die groeien op met het idee dat ze afwijkend, niet normaal, zijn.''

Moeder Van Riemsdijk is het levende voorbeeld dat haar zoon helemaal niet van alles mankeerde. Hij reageerde op de thuissituatie. Het huwelijk van zijn ouders was niet goed en Van Riemsdijk kampte met onverwerkte trauma's uit haar eigen jeugd. ,,Mijn zoon is ontzettend gevoelig voor wat er in zijn omgeving gebeurt. Als de basis goed is, is hij ook veel rustiger.''

Het gezin heeft alle diagnoses inmiddels terzijde geschoven. De gelabelde zoon heeft een normale baan bij een commercieel technisch bedrijf, woont al jaren op zichzelf en heeft een grote vriendengroep. Van Riemsdijk: ,,Ja, hij is nog steeds druk. Maar dat hoort bij hem en het is al veel minder dan het is geweest.''