Windesheim in Zwolle geeft afgedankte windmolenwiek tweede leven

In dat vraagstuk zetten tientallen techniekstudenten van hogeschool Windesheim in Zwolle de afgelopen jaren hun tanden. Ze deden dat onder leiding van associate lector Albert ten Busschen (53) en leverden het bewijs dat er een tweede leven weggelegd is voor rotorbladen van windturbines. Maar om daar een industriële toepassing van te maken, vereist inspanningen en goede wil bij overheden en de branche. 

De Zwolse hogeschool heeft al jaren een kenniscentrum rond kunststoftechnologie. Toen Albert ten Busschen vier jaar geleden werd aangetrokken als associate lector, kreeg hij de vraag of hij onderzoek kon doen naar recycling van composiet, dat veel gebruikt wordt in de vliegtuigindustrie, bij de bouw van plezierjachten en bij windturbines. Een actuele vraag, omdat de eerste windmolens alweer aan het einde van hun (economische) levensduur zijn en omdat exemplaren van de eerste generatie nu in rap tempo vervangen worden door nog hogere en betere turbines. 

,,Mijn eerste gedachte was: ‘niet wéér! Omdat er al dertig jaar gesproken wordt over recycling van composieten. Maar dit materiaal kún je niet meer scheiden in de oorspronkelijke bestanddelen. De vezels zitten compleet opgesloten in de kunsthars. Dus gingen we aan de slag met een andere toepassing: versnipperen. We laten het composiet intact en halen het door de shredder om het te verkleinen tot vlokken of stroken, waar alle eigenschappen van het materiaal nog wel in zitten. Die vlokken dienen als versterkingsmateriaal voor nieuwe producten.”

In totaal dertig studenten werkten mee aan de onderzoeken en de toepassingen in nieuwe producten. Bijvoorbeeld damwandplanken, die als oeverbeschoeiing gebruikt worden in Flevoland, stootbalken voor de scheepvaart en brugdekplaten. ,,Toepassingen waarvoor nu vaak tropisch hardhout wordt gebruikt. Dit is net zo sterk.” Toch zien sommige critici dit proces als ‘downcyclen‘, het fabriceren van een minder hoogwaardig product dan het oorspronkelijke. ,,Maar dat is nog altijd beter dan storten of verbranden. Dat zijn nu de enige opties”, vindt Ten Busschen. 

De toepassingen die in de praktijk zijn gebracht door de Windesheim-studenten zijn kleinschalig. Maar, zegt Ten Busschen, ook op industriële schaal is het mogelijk. ,,Wij hebben laten zien dat het kan en dat er een kwalitatief goed product mee te maken is. Het is nu aan de branche en de overheden om hier werk van te maken. Grote opdrachtgevers, zoals waterschappen, kunnen bijvoorbeeld besluiten om in de aanloopfase een hogere inkoopprijs voor dit product te accepteren, zodat de branche kansen krijgt om het industrieel te gaan ontwikkelen.”

Het project was genomineerd voor de RAAK-award voor toonaangevend praktijkonderzoek door hogescholen. Windesheim won de prijs niet, maar krijgt wel subsidie voor vervolgonderzoek. En Ten Busschen en zijn team hebben de bakens inmiddels verzet naar een volgend afvalprobleem: ,,Huishoudelijk kunststofafval dat niet gerecycled kan worden, het zogenoemde mixed plastic. Denk aan boterhamzakjes, shampooflessen en bakjes van vleeswaren of salades.” 

Ook hier is versnipperen een optie. ,,Door die massa te verwarmen, ontstaat een soort schuim met een schokdempend en isolerend effect. Met een goed omhulsel zien we mogelijkheden voor bijvoorbeeld vangrails of in de woningbouw. Ook de NS heeft interesse voor de toepassing in spoorbielzen.”

Moeite om studenten te vinden die meewerken aan de projecten heeft Ten Busscher niet. ,,Verrassend veel studenten zijn hiervoor gemotiveerd. In de tijd dat ik werd opgeleid, speelden thema's als duurzaamheid en circulariteit nog helemaal niet. Deze studenten hebben daar erg veel interesse in. Zij zijn gewetensvoller en meer gericht op maken van producten die herbruikbaar zijn.”